Eigen Thuis Grimbergen - 25 jarig bestaan - 10 december 2005

Bewoners en medewerkers van Eigen Thuis: partners van bij de start
door Jan Hertogen - oud-directeur 1982-1990

     Sonnet voor Eigen Thuis

Wanneer de handicap is aangeboren
een lidmaat in ’t  verkeer verloren
dan is het leven soms gedaan
de toekomst wel eens naar de maan.

Een goede zorg en beter leven
vervoer en hulp steeds bij de hand,
voor wie in Eigen Thuis is aanbeland
wordt weer wat uitzicht meegegeven.

Als men zijn lot dan zelf bemeestert
en Ministers wederspreekt
met ‘t personeel belangen deelt,

wordt Witte Woede vorm gegeven
de minimale dienst verzekerd
en zo geschiedenis geschreven.

 
     Sonnet voor de Ministers

Demeester, Lenssens en ook Steyaert
Net als Vogels onvervaard,
geen een die langer dan vier jaren
eer en glorie kon vergaren.
 
Eigen inbreng weer omlaag
het loon opnieuw geijkt
over rolstoel even niet geklaagd
het DAC met iedereen gelijk.
 
En Eigen Thuis, bewoners, personeel,
beheer, stond alle keren op de bres,
was altijd eerste van de les.

Van Delizee werd niets verkregen
zal Vervotte PGB negeren
met gewaarborgd inkomstdeel?

 
Mevr. Vandenbrande, MS-patiënt en eerste voorzitster van Eigen Thuis, vroeg me, enkele weken voor haar dood, wat ik na twee jaar dienst als directeur, als supplement wou – of 200.000 BEF voldoende compensatie was voor m’n lage verdienste. Op dat ogenblik, met 15 jaar anciënniteit waren er in Eigen Thuis vier personeelsleden die meer verdienden dan ikzelf. Mevr., heb ik gezegd, geef me dat geld om het personeelsstatuut van iedereen, arbeiders en bedienden, DAC en ander personeel gelijk te schakelen, ondermeer carensdag, vergoeding onregelmatige prestaties voor DAC, én zeg ik, laat me toe om mijn statuut te verbeteren door het voor iedereen te doen, dus syndicaal actief te zijn. Zo is het gegaan en hiermee waren in 1984 vele elementen aanwezig om mee de “Witte Woede” vorm te geven. In 1983 hadden de gehandicapten van Eigen Thuis reeds, voor de eerste maal in de geschiedenis, op straat hun eisen verdedigd – een Europese primeur.  Samen met personeel en een beginnende vervoerdienst konden zij het probleem van mobiliteit en assistentie buitenshuis oplossen. De Zwarte Woensdagen waren een wekelijkse confrontatie die ministers wakker hield. De uitzending op de VRT van de betoging van 3 september 1983, met gehandicapten uit alle instellingen in Vlaanderen kon de vergadering van de Vlaamse regering onderbreken en Steyaert en Geens moesten zich publiekelijk voor de camera’s verantwoorden, een waar unicum. De gehandicapten werden toen in hun acties volledig gesteund door personeel en directie. Voor het personeel zouden de gehandicapten in 1988 hetzelfde doen. In juni 88 vond een belangrijke vergadering plaats in Eigen Thuis: aan de gehandicapten werd gevraagd of zij hun steun konden geven aan de personeelsacties indien het personeel tot staking overging met respect voor de minimumdiensten als geen andere oplossing mogelijk was. Hun antwoord was positief. Zij waren samen met de medewerkers niet alleen partners van bij de start maar doorheen gans de werking van Eigen Thuis.
 
Als in de Nationale Belangengroep van LBC-NVK in september 1988 het eerste voorstel Lenssens aanvaard wordt beslist Eigen Thuis om vanaf 1 december in algemene staking te gaan voor onbepaalde duur met respect voor de minimumdiensten.
 
Hiermee werd  de essentiële verbondenheid van werknemers en gehandicapten de motor van een staking die 5 maand en 8 dagen geduurd heeft – een van de langste stakingen uit ’s lands geschiedenis. Anders dan vandaag werd de dienstverlening tot 60% teruggebracht, hetgeen een grote belasting maar tevens grote solidariteit betekend  heeft vanwege de bewoners. Door voortdurende mobilisatie, straatactie, gefundeerd dossier en open informatie in gemeenschappelijk vakbondsfront heeft Eigen Thuis alleen, maar gesteund door de vakbonden, het bewijs geleverd dat in deze gevoelige sector een langdurige stakingsactie met respect voor de minimumdiensten mogelijk was. Op 1 februari 1989, Eigen Thuis was toen reeds  twee maand in staking, werd de staking van onbepaalde duur uitgeroepen in de gehele gehandicaptensector die pas op 8 mei 1989 zijn einde vond in een akkoord dat vooral de lonen drastisch verhoogde en de tewerkstelling verbeterde. Dat is het recept geweest dat de volgende 17 jaar alle sectoren van de welzijns- én gezondheidssector heeft opgetrokken tot een degelijke en gelijke verdienste – de gehele welzijnssector werd in 2000 verhoogd naar het weddenniveau dat in 1989 werd uit de brand gesleept. In 2005 is het perspectief geopend op een dertiende maand waarvan nu al ¾ zal gerealiseerd worden, een eindeloopbaan en bijkomende verlofdagen vanaf 45 jaar om u tegen te zeggen. Recent werden deze regelingen nog in het generatiepact expliciet verankerd.
 
De inbreng en betekenis van Eigen Thuis, personeel én gehandicapten, in actie, dossieropbouw en gedrevenheid is daarvoor essentieel geweest, dwz daarzonder zou het niet zijn wat het nu is. En de gehele Non-Profitsector mag jullie daar dankbaar voor zijn. Voorzover de geschiedenis van de Witte Woede ooit geschreven wordt, zal dit onomstootbaar komen vast te staan.
 
De rol van de beheerraad van Eigen Thuis is hierin altijd voorbeeldig geweest – zij hebben ten volle de interne beslissing en advies op basis van de hoofdelijke stem van elke personeelslid en gehandicapte, gerespecteerd – en hierin wil ik mijn appreciatie en respect voor elke beheerder betuigen. En een speciale vermelding voor diegene die na mij, Eigen Thuis met al zijn technische en financiële complexiteit heeft verder geleid, geen sinecure, vanaf het eerste uur in 1980 in dienst van Eigen Thuis, samen met enkele andere werknemers – zij maken de volle 25 jaar rond.
 
Eén dossier is niet tot een goed einde gekomen. In mei 1989, het moment van het akkoord met Lenssens, is een wet van Demeester in uitvoering gesteld door Busquin en Délizee. De katholieke instellingen zouden eens een lesje geleerd worden door van de gehandicapten 1/3 integratietegemoetkoming af te nemen die anders, toch maar door de instellingen werd ingepikt, dan kon de overheid er maar beter op besparen, zo maakte een toenmalig socialistisch kabinetsmedewerker me duidelijk. De gehandicapten zijn in het verdedigen van hun belang tot het uiterste gegaan. De toenmalige Nationale Hoge Raad voor Gehandicapten heeft met een onbegrijpelijke advies deze ingreep op het inkomen van de gehandicapten gelegitimeerd en de Raad van State heeft het als doodsteek tegen de gehandicapten gebruikt. Voor een zaak die je zeker verliest mag je nooit te volle gaan, zo heb ik pas later geleerd. Maar zelfs Mevr. Demeester, Minister in de Vlaamse regering gaf in de Zevende dag publiekelijk en ongevraagd haar steun aan Jo Osinga van de actiegroep Delizée. Zij verklaarde dat de toepassing van de wet die zijzelf in de federale regering gemaakt had, onterecht was wat de inhouding van de 1/3 integratietegemoetkoming betreft, ook zij heeft niets kunnen veranderen. Het bewijst voor mij dat men de ‘gehandicapten’ en de ‘autonome’ actie toen een lesje heeft willen leren.
 
Ik geloof evenwel dat de gehandicapten van Eigen thuis, door zelf inzicht in hun situatie te verkrijgen, er zelf voor op te komen en het tot op het hoogste niveau politiek, juridisch en voor de media te verdedigen, zichzelf konden emanciperen en zich als mens doen erkennen. Ik wil hen hier, de reeds overleden bewoners, een hommage brengen, hen willekeurig vernoemend zoals zij mij na 20 jaar nog in de geest komen, en me verontschuldigend als ik iemand vergeet: Manuel, Isidoor, Elisabeth, Maddy, Jeanneke, Clara, Karel, de twee Chrissen, Mariette, Hermine, Elza, Paula, Livine, Jean,  Sep de eeuwig dwarse medestander, Jos, mijn grote maat.
 
Maar ook Patrick, Mehmet, Magda, Marina, Kamiel, Johny, Marleen, Mark, Mieke, Myriam, Diane, Hubert, Jo en Nathalie vernoem ik als zovelen van het eerste uur die Eigen Thuis voor de geschiedenis bewaard hebben.
 
O ja, en als de minister toch hier is kan zij het pareltje “Mobiele Assistentie en Begeleiding” eens verkennen – of beter nog, de omvorming ervan tot een “Polyvalente Dienst voor Begeleiding en Assistentie”, een PDAB, zodat voor heel Vlaanderen het probleem van de rechts- en dienstonzekerheid van het PAB kan opgelost worden en de gelijke toegang tot deze diensten voor bejaarden en ander hulpbehoevenden verzekerd. En het toegankelijkheidsinstituut is nog altijd een must – je moet maar eens een aangepast hotel zoeken aan de kust. En het tewerkstellingscentrum, en … Als ik zo verder ga krijg ik misschien nog zin om opnieuw te beginnen, maar dat zal ik niemand aandoen.
 
Jan Hertogen,
oud directeur Eigen Thuis (1982 – 1990),
oud-bureaulid Nationale Belangengroep Gehandicaptenzorg LBC-NVK, namens sectie NVK (1985-1990)
 
10 december 2005