Limburgse kompels zwaaien zwarte vlag
De Post - 18 januari 1970

Een lange, hete winter in Limburgs mijnbekken

Ondanks guur weer belooft deze winter heet te worden in de Belgische  mijnstreek.Vorige week legden in Limburg ongeveer 18.000 mijnwerkers het werk stil. Voor oningewijden sloeg het in als een bom : de brave, minzame Limburgers begonnen zonder de hulp van de vakbonden een wilde staking, die voor gevolg had dat vorige week de mijnen van Beringen, Zolder, Winterslag en Waterschei omzeggens volledig werden lamgelegd. De bovengrondse arbeiders vonden de loonsverhoging, door hun syndicaten bereikt, niet toereikend.

Door hun actie werden ongeveer 18.000 mijnwerkers meegesleurd in deze stroom van ontevredenheid en wrok. Terwijl drukkingsgroepen allerhande opdoken tussen de stakende arbeiders en hen overstelpten met pamfletten en theorieën over sociale rechtvaardigheid, uitbuiting, productiedrang en winstbejag, bleven de vakbondsleiders zoek en deden alsof hun neus bloedde.

Voor de mijn van Waterschei: de mijnwerkers trappel van koude en ongeduld.
De lucht trilt onheilsspellend.

En toch was de plotse staking slechts de vlam die aan de smeulende as werd gestookt. In het kader van de sociale programmatie voor de Limburgse mijnwerkers hebben de vakbondsleiders het afgelopen jaar gestreden voor een loonsverhoging van 15%, onmiddellijk van toepassing vanaf 1 ja nuari 1970. Tot op de valreep van een akkoord, dat op 15 december 1969 werd bereikt, hebben de syndicale leiders hun leden steeds de vlag van de vijftien ten honderd toegezwaaid. Óp 15 december kwam dan de klap op de vuurpijl : 12,1 % loonsverhoging, gespreid over een tijdspanne van achttien maanden. Zowel de bovengrondse als de ondergrondse arbeiders kregen 4% loonsverhoging vanaf 1 januari 1970 en telkens 2% vanaf 1 oktober 1970, 1 april 1971 en 1 juni 1971.

Ook te Zolder lag het werk stil
en verzamelden de mijnwerkers zich rond hun afgevaardigden

Student Kris Hertogen, woordvoerder van de drukkingsgroep.

Om de veel te lage lonen van de bovengrond te compenseren en om het veel te grote verschil tussen de lagere en de hogere categorieën uit te vlakken, werden in het akkoord bepaalde clausules opgenomen.

De arbeiders hebben deze overeenkomst tussen hun vakbonden en het kolendirectorium niet toegejuicht. Ze zijn gegriefd en voelen zich verknecht en verkocht.

Wie het vuur precies aan de lont gestoken heeft te Winterslag, zal wellicht nooit geweten worden. Feit is dat 's anderendaags gans het Limburgse bekken stil lag, op Eisden na, dat ten dode is opgeschreven.

De dagen die volgden hebben een verwarde sfeer gebracht in Limburg, een sfeer die beklemmend was omdat de herinnering aan Zwartberg nog te vers in het geheugen ligt.

Aandacht en beginnende geestdrift voor de woorden van de sprekers

Toch verliepen de stilzwijgende acties van de vele duizenden waardig. Nooit voorheen luisteren honderden arbeiders aan de ingang van de mijnen zo rustig naar de woorden van enkele mijnwerkers die zich als leiders hadden opgeworpen. Nooit tevoren ook werd er zulke bittere taal gericht aan het adres van de vakbondsleiders.

Het pleit voor deze toevallige leiders van de staking, dat zij herrie hebben kunnen vermijden en zich niet lieten overschaduwen door instanties die in hun midden opdoken en de taal van het geweld predikten.

Misschien wilde hij werken maar besliste hij er,
achteraf bekeken, toch anders over.

Tijdens het voorbije weekeinde hebben de vakbondsleiders terug contact opgenomen met hun militanten en leden. De afstand tussen de leiders en de werklieden was bijzonder groot en de verwarde toestand van vandaag in het Limburgse bekken is voor een groot deel te wijten aan de onvoldoende informatie die de arbeiders aan de basis krijgen wanneer ze gaan pra­ten met hun leiders over sociale programmatie.

Uit de zovele verwijten die de syndicaten naar het hoofd kregen blijkt, dat sommige beloften al te schools en te mooi werden voorgespiegeld en dat, als puntje bij paaltje moest komen, zij niet ingewilligd konden worden, niettegenstaande de moeite die de vakbonden zich ongetwijfeld getroostten.

Door meer inspraak vanwege de arbeiders, minder vage beloften en een betere informatie, hadden de jongste moeilijkheden in de Limburgse mijnen wellicht kunnen onderschept worden.