Betreft de nieuwe site: www.npdoc.be en update www.getuigen.be

Aan de mailingslist npdata.be, getuigen.be en andere.

Beste,

Graag je aandacht voor de start van een nieuwe website: www.npdoc.be , een belendende site van www.npdata.be die op de actualiteit gericht is en www.getuigen.be die overlevenden van het nationaal-socialisme en haar kampen aan het woord laat. www.npdoc.be is een site met documenten om het verleden te kennen, het heden te begrijpen (en de toekomst te verzekeren?). Het gaat om documenten die meestal niet meer te verkrijgen of te vinden zijn of enkel nog als voetnoot in ander uitgave. Het is een losse greep die beetje en beetje wordt opgebouwd en bij de start 34 documenten omvat.

De documenten zijn gegroepeerd rond vijf thema’s: Bewegingen, Mijnwerkers, Non-Profit, Overheidsbeleid en Wereldoorlog 2. Andere thema’s zullen nog toegevoegd worden.

De mijnwerker en de verzoening

Het betreft ondermeer documenten die moeten toelaten te verzoenen wat is nagelaten, bv vakbonden met mijnwerkers en wie er zich op gezette tijden voor ingezet heeft. Vooral over de mijnwerkers wordt bij de start een gamma aan  documenten gepresenteerd. Een volledig overzicht van de Limburgse mijnstakingen van 1944 tot 1969 door Daniel Maertens in 1975 is een unieke bron om te beseffen dat Limburg veel langer dan de goegemeente dacht een strijdtraditie had opgebouwd. Het verhaal en analyse van de twee Limburgse economiestudenten uit 1976, Johny Iven en Johan Tielens, over de mijnstaking 70 breng een essentiële meerwaarde om het belang ervan voor een ganse studentengeneratie, goed in te schatten. En ook de mijnwerkers-brancardiers worden niet vergeten, noch Miek en Roel met hun Limburg-blues, het eerst protestlied in Vlaanderen. René Swartenbroekx mag met Betaald 40 jaar Vlaams mijnlied afronden.

Vakbonden zijn meesters in het schrijven van geschiedenis maar niet om geschiedenis te schrijven. Hun archieven worden ten onrechte slecht bijgehouden en slaan meestal een groot gat in de sociale geschiedenis en het historische besef. Zo ook over de “witte woede”, een onbeschreven blad waarover de twee grote pleitbezorgers Joos Wauters en Walter Cornelis in een interview hun bilan opmaakten. Maar de documenten, vooral deze over de sociale bewegingen en de Mijnwerkers maken duidelijk dat de “witte woede” de antipode en het (eer)herstel van de vakbond geweest is in democratie, consequente belangenverdediging en solidariteit tav de gezondheids- en welzijnswerkers waarin zij, tot en met de sluiting, niet in geslaagd zijn tav de mijnwerkers.

Rik Hemmerijckx, geschiedkundige, acht de tijd gekomen om een begin te maken van de geschiedschrijving en de betekenis van ondermeer 68 en de studentenbeweging, met vooral de mijnstaking 70 als exponent en katalysator. Met zijn artikel Arbeidersprotest en  radicaal militantisme in België in Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis nr. 18, geeft hij een richting aan.

Personele drainage 1968 en politieke armoede 2008

Documenten ook om zicht te krijgen waarom de huidige generatie (Vlaamse) verantwoordelijken van 50 jaar en ouder er ook politiek niet zo veel van bakken wegens de dubbele drainage in de zeventiger jaren: het afhaken van honderden priesters en de relatieve aantrek van en afstoot vanuit de linkse bewegingen de daaropvolgende decennia. Het is de ironie van de geschiedenis dat de Katholieke zuil, na het Vlaams nationalisme af te houden in de 20-tiger jaren met de Katholieke Actie, en in 1968 Leuven Vlaams langs hun zonen en dochters om te zetten in een nieuw maatschappelijk engagement, nu in het Vlaams Kartel, met de CD&V op kop, een knieval doet voor het Vlaams nationalisme dat zich ogenschijnlijk zonder problemen in haar historische continuïteit en exclusiviteit kan affirmeren. Zowel ‘links’ als de Kerk (en religie) staan voor de historische taak om voor de derde maal het nationalisme te neutraliseren en om te buigen naar een open maatschappelijk en sociaal engagement. Ook hier kan men uit de geschiedenis lering trekken, door bv in de oudere generaties (50+), het niet aangewende potentieel ten volle te valoriseren.

Het Vlaams nationalisme afgeblokt?

Met Jos Vandervelpen in een quasi rechtstreeks debat met De Winter op Terzake van 4 december 2007 (voor wanneer eens in het echt?) wordt voor het eerst publiek de brug gelegd en de confrontatie aangegaan tussen het afgestoten relevante ‘links’ en het (weer) oncontroleerbaar wordende historische Vlaamse nationalisme. En waar blijft de Kerk die er de laatste decennia alles voor gedaan heeft zichzelf te liquideren, en nu toelaat dat het Vlaamse rechts (alweer) de godsdienst besmeurt en bv met haar moskeënlied racisme, haat en verdrukking predik en zelfs door het CGKRB niet meer teruggefloten wordt. Het duidt op de degeneratie van het geaccepteerde links en de getolereerde en ingekapselde godsdienst. Het wijst tevens op de maatschappelijke (en politieke) noodzaak het potentieel van het ‘verstoten links’ en de ‘weggestoten priesters’ ten volle aan te spreken. Danneels en Rik Torfs, ingepakt door de media en zo monddood gemaakt, kunnen hier eens hun ‘historische’ verantwoordelijkheden opnemen en buiten de ‘plaisanterie’ treden die het hoofdkenmerk vormt van het maatschappelijk en wetenschappelijke debat. Een gesprek in 10 delen tussen Lucas Catherine en Jan Leyers zou allicht meer bijbrengen dan de 10 gasten die Rik Torfs de komende weken mag ontvangen.

Langs Het jubileumboek 100 jaar Jonge Klauwaarts in Hasselt geeft professor Lieve Gevers, vanuit de invalshoek jeugdbeweging een heldere historische kijk op het Vlaams-nationalisme, de distantie van de kerk tav dit nationalisme maar ook de verkramptheid van de kerk t.a.v. de nieuwe sociale bewegingen, verkramptheid die meteen ook haar ‘verval’ inluidde.

Of moet het De Dolle Mol zijn die hun historische, anarcho-libertaire aanwezigheid kracht bijzetten, nu als erkend Nederlandstalig Cultuur Centrum in het hart van Brussel. De stichter, Herman J. Claeys stelt de vraag of De Dolle Mol een ‘gesubsidieerde legende’ geworden is, en het is de vraag of zij, zoals op 21 mei 2006, van België echt een bananenkoninkrijk kunnen maken, de droom van Jan Bucquoy; zie Video van de staatsgreep in 2006, overname Hep-Taxi, La deux, 1,5 MB).

Filosofie en historische inzicht kan de wereld redden
 
Van de 34 documenten geeft Jean Amery het meeste stof om over WO-2 en voornoemde terreinen na te denken, zonder iets of iemand, en vooral ook zichzelf niet te ontzien. Zijn boek Schuld en Boete (in vertaling van Leonard Nolens) is, zoals elk ander document of boek, integraal op de site te lezen en uit te printen. Zo ook het boek van Maxime Steinberg, Les yeux du témoin et le regard du borgne, een diepgravende en exacte analyse van de jodenvernietiging en een afrekening met het ‘revisionisme’. Het dagboek van de SS-arts Kremer in Auschwitz (in het Nederlands, Frans en Duits) is daarbij een excellente ingang om de normalisering te zien van het leven van  SS en de daders in het nationaal-socialisme. Ook dit laat toe de gevolgen van een ‘normalisering’ van de nationalismen en iemand als De Winter in het bijzonder in te schatten.

Maar ook de zes pamfletten van Die Weisse Rose, een studentenverzetsgroep die in 1942-1943 opriepen tot passieve boycot van het nationaal-socialisme en het met de dood moesten bekopen zijn als document aanwezig op de site. Het is naar deze groep dat de secretaresse van Hitler verwees in de nabeelden van Der Untergang, om aan te geven dat elkeen onder het nationalisme-socialisme kon weten wat aan de hand was er er maatschappelijk politiek iets tegen kon ondernemen. Het feit dat de Witte Roos dit uitdrukkelijk op christelijke gronden deed, verzwakt haar boodschap niet maar maakt ze krachtiger in haar betekenis voor het actuele antireligieuze en door rechts gevoede nationalistische klimaat.

Wanneer de eindtelling deportatiestatistiek nu deze voor Mechelen voltooid is.

Voor het eerst worden ook documenten op het web gepubliceerd over de telling van gedeporteerden, gedode en vernietigde Belgische burgers of  inwoners van België in Wereldoorlog 2. Nu de deportatie van Joden vanuit Mechelen definitief in beeld gebracht is in de programmabrochure van de Tentoonstelling België-Auschwitz in Jerusalem, kan het synthesewerk van Gie van Den Berghe van 1994 mbt de impact van alle gevangzetting, deportatie en overleving in WO 2 misschien eens geupdated worden? Ook de impact van de ‘Zwangsarbeit’ zoals Duitse wetenschappers de ‘verplichte tewerkstelling’ onder het nationaal-socialisme terecht noemen, wordt langs Herbert Ulrich overzichtelijk in beeld gebracht voor alle Europese landen en alle industrietakken.

Toegankelijkheid en ordening van de documenten

- De documenten worden zonder commentaar overgenomen en weergegeven in html, het klassieken webschrift, met ook inhoudmenu’s langs de linkerkant, zodat vlot door het document kan gesurft worden. Er wordt, op enkele documenten na, om die reden zo weinig mogelijk gebruik gemaakt van het stroevere pdf-format. Alle documenten zijn aanwezig op de site-server en elk document is printbaar met vermelding van het aantal pagina’s op A4-formaat.

- Naast de homepage volgens publicatiedatum op de site is er een alfabetisch register van de auteurs en een chronologisch register volgens het moment van eerst verschijnen van het document.

- De documenten zijn gegroepeerd rond vijf thema’s: Bewegingen (Jeugd-, studenten-, sociale, syndicale, maatschappelijke, politieke bewegingen), Mijnwerkers (hun werk en hun strijd), Non-Profit (en solidaire zorg), Overheidsbeleid (publieke dienst, markt en commercie) en Wereldoorlog 2 (Verleden en heden van WO-2, nationaal-socialisme en kampen). Ook Wetenschap en Religie zullen nog als thema aan de orde komen.

Update www.getuigen.be

Samen met de opbouw van www.npdoc.be  zijn enkele getuigenissen toegevoegd aan de getuigen-site. Naast het reeds vermelde boek van Jean Amery, Schuld en Boete is de volledig dichtbundel van André Mignon gepubliceerd. Een lucide, sterke, gevoelige maar vooral ook ironische en soms bittere vertolking van de weg die hij, eerst als krijgsgevangene, dan als politieke gevangene door 16 gevangenissen en kampen gegaan is voor in Buchenwald bevrijd te worden. De 49 gedichten zijn tevens een liefdesdicht voor z’n vrouw die hij in verwachting moest achterlaten en aan z’n niet-geboren kind waarvan hij altijd onzeker was het ooit te zullen zien. Een unieke en hilarische doortocht door de kampen, met de bittere noot over het gebruik van atoomwapens als afsluitend gedicht, het lezen (in het Frans!) ten zeerste waard.

In het poëzieboek van Dachau vielen ons 4 gedichten van Sylain Gutmacher  op die door  Georges Walraeve in 1981 geschonken werden aan het Dachau-archief, samen met twee schetsen van Nowak, een medegevange, waarvan we er een publiceren. In het archief hebben wij nog twee niet gepubliceerde gedichten van Sylvain Gutmacher gevonden en toegevoegd aan de getuigensite. Sylvain Gutmacher, een 20-jarige joodse farmaciestudent uit België, is kunnen onderduiken in Dachau en heeft zo overleefd. In 1948 maakte hij een einde aan z’n leven, definitief gekwetst door z’n verblijf in Dachau. In een zestal gedichten uit 1942 laat hij nog toe mee te leven in de Tristesse van zijn gedwongen kampverblijf.

Georges Walraeve is ook een Breendonk-gevangene, die ten behoeve van het Dachau-Archief z’n ervaringen in Breendonk heeft beschreven omdat ondermeer “Schutzhaftlagerführer le lieutenant PRAUSS” zich “déjà fortement illustré” had in Dachau. Deze verklaring was volgens het getuigenisregister van Gie van den Berghe, enkel te vinden in het Dachau archief, en we zijn het daar gaan optekenen. Georges Walraeve  jarenlang Algemeen-Secretaris van hetInternationale Dachau-Komité,

Puzzel op de tweedehandsmarkt De documentensite is te beschouwen als een 2^de handsmarkt waar men kan rondneuzen en af en toe iets interessants vinden, maar soms ook ‘hard’ wetenschappelijk materiaal. In tegenstelling tot e-bay is het volledig gratis en het product kan integraal geconsulteerd worden. Wie zelf documenten (liefst digitaal) op z’n zolder of in z’n PC heeft kan ze altijd aan npdoc.be voorstellen of signaleren: e-mail. Alle suggesties en commentaren zijn welkom.

Opdracht

De site wordt opgedragen aan Robert Hertogen, wiens archief een rijkdom bevatte aan niet-gepubliceerde, relevante documenten met een grote bekommernis om de geschiedenis van de mijnwerkers verder te schrijven. Zijn levensfilosofie en levensdoel waren de dienstbaarheid aan ‘de gewone man’ in volle respect voor de Christelijke Arbeidsbeweging, waaruit hij is voortgekomen en die hij altijd, samen met zijn vrouw Hortense Heinig, met de nodige kritische zin weliswaar, gediend heeft. Met deze site willen we dit verder concretiseren en vorm geven.

Het zijn daarbij meestal ook documenten die op een of andere wijze van belang zijn of waren voor de auteur van deze site, stukjes van een puzzel waarmee men hem kan proberen samen te leggen.

Jan Hertogen, socioloog

www.npdoc.be
www.npdata.be
www.getuigen.be
www.temoins.be
www.zeitzeugen.be
www.hertogen.be/hertogen-robert

Voor wie geen mail meer wenst te ontvangen of bij dubbele toezending volstaat een eenvoudige melding.