De beestjes van een nertskwekerij kregen na een nachtelijke raid de vrijheid. De actievoerders laten initialen na: “ALF” of Animal Liberation Front. Een uit Groot Brittanië afkomstige beweging die ondermeer de farmaceutische industrie fysiek bedreigt wegens het misbruik van dieren in laboratorium proeven. De traditionele dierenbescherming en Gaya waren te soft. Hier werden harde, terroristische tactieken ingezet.

Wie waren die terroristen? Maandenlang gingen de geruchten rond, maar kon of wou de recherche niet ingrijpen. Tot Anja Hermans (nu 27) en haar vriend Geert “in de fout” gingen en trachtten de auto van een onderzoeksrechter in brand te steken. Die twee, samen met Lindsay, waren de actieve militanten van het ALF in het Antwerpse. Anja was bij de flikken al lang meer dan bekend. Ze maakte deel uit van “de harde kern” punkers op de Groenplaats. De drie verdwenen voor lange tijd in de gevangenis. Anja voor drie jaar. Ze werd niet geknakt en begrijpt nu dat dit soort terrorisme de goede zaak slechts van de wal in de sloot helpt. Ze bleef strijdbaar, weldra haalt ze haar diploma van opvoedster.

Zopas verscheen een zeer leesbaar boek over haar nog jonge leven. Het heet “Anja Hermans. Van idealiste tot terroriste en terug “. Het werd opgetekend door haar leeftijdgenote en journaliste Wendy Huyghe en is uitgegeven bij Van Halewijck. Anja Hermans wordt met dit boek een spreekbuis van haar generatie.

Een paar jaar geleden was Anja Hermans (27) “hot news”. Ze vormde samen met haar vriend Geert en haar vriendin Lindsay het trio brandstichtende “terroristen” dat gelinkt aan het Animal Liberation Front (ALF) vleesverwerkende bedrijven, nertsenkwekerijen en fastfood restaurants te lijf ging. Vlaanderen stond op zijn kop. Dit terrorisme kende tot in het buitenland weerklank. Sinds de aanslagen van de CCC (Celulles Communistes Combatants) was hier zoiets niet meer gezien. Later zal blijken dat ook nu politie- en andere provocateurs hun spelletjes speelden… Verwarde anarchistische ideeën deden de rest. Wie wie was en wie wat beoogde blijft duister.

Anja was een “lastig”” kind. Ze groeide met haar zuster op in een warm, open arbeidersgezin. Een grootvader overleefde de nazi kampen, moeder is huisvrouw, vader werkt in ploegendienst in een Antwerps petrochemisch bedrijf. Anja houdt van dieren, haar straathond is haar liefste vriend. Ze werd een anti fascistische punkster en hing tussen de drugverslaafde daklozen rond op de Antwerpse Groenplaats en in kraakpanden. Ze leerde op straat te overleven. Daarna volgde de jeugdrechtbank en plaatsing in jeugdinstellingen.

De latere brandstichtster was verontwaardigd over het onrecht in de wereld. Zoals vele jongeren die fundamentele vragen stellen naar het waarom. Armoede, oorlogen, racisme, extreem rechts,… Haar grote aandacht ging naar het dierenwelzijn en de misdaden die dieren worden aangedaan. De ellende van varkens en kippen die vetgemest worden ten dienste van onverschillige consumenten in een kapitalistische maatschappij. Het kweken van dieren voor bont. De fastfood restaurants waar ongezonde hamburgers, volgepropt met vlees, op het menu staan. De oude dierenbescherming organisaties en Gaia waren haar te soft. Het Animal Liberation Front was extremer en bedreigd in Groot Brittanië fysiek de farmaceutische industrie om haar gebruik van dieren bij laboratorium proeven.

Darwin had gelijk. Dieren zijn onze verwanten. We dienen er verantwoordelijk mee om te gaan. Ook dat is ecologisch denken en handelen. Voor Anja waren de misdaden tegen dieren onaanvaardbaar. En dat zijn ze ook. De mensen moesten wakker geschud worden. Zij en haar vrienden dachten dat te kunnen bereiken door bedrijven in brand te steken… Ze voegden de daad bij het woord. Maandenlang brandde het her en der. De media hadden er een vette kluif aan. Politiediensten werden voor schut gezet ondanks peperdure “bijzondere opsporingstechnieken”. Of wilden voor schut gezet worden… Een politie infiltrant bood de ALF-ers de springstof semtex aan…

De Antwerpse Groenplaats is al sinds mensen heugenis de place tot be van rebelse jongeren. Ze was in de sixties het plein van de Provo’s en van de kunstenaar Panamarenko om er zijn fantasierijke “vliegende” tuigen te testen. Ook toen tot wanhoop van de ordediensten…Ook zij hebben hier een aandeel in. Ze lokten incidenten uit en vervolgden hen dag en nacht. Dit alles in naam van een “propere stad” en de strijd tegen “overlast”. Eén van de meest geestdriftige politie provocateurs op de Groenplaats was commissaris Bart De Bie, racist en nu gemeenteraadslid voor het Vlaams Belang. Deze “veiligheidsspecialist” van het VB werd onlangs correctioneel tot drie jaar voorwaardelijk veroordeeld wegens valsheid in geschrifte van PV’s, verduistering, onwettelijke huiszoekingen en slagen en verwondingen op het politiekantoor aan een Turkse familie. Het parket gaat in beroep en De Bie riskeert een effectieve straf. Samen met zijn baas hoofdcommissaris Serge Muyters waren zij degenen die de spanningen op het plein en elders bewust opdreven. Muyters werd tijdens het proces De Bie en in de media herhaaldelijk als betrokkene genoemd, maar is nog steeds in dienst. Burgemeester Patrick Janssens (SP.A-Spirit) heeft zo zijn redenen om hier niet in te grijpen…

Anja Hermans en haar vriend Geert werden op heterdaad betrapt toen ze de auto van een onderzoeksrechter in brand wilden steken. Einde verhaal. Er kwamen processen. Anja, Lindsay en Geert verzeilden voor jaren in meerdere gevangenissen en psychiatrische instellingen. Anja had het moeilijk maar ging niet door de knieën. Ze leerde uit haar verleden, uit haar gevangenisstraf van drie jaar. Ze werkt nu samen met de sociaal-fotografen van Brandpunt 23 en met Indymedia.be. Ze studeerde in de cel en haalt weldra haar diploma van opvoedster. Haar stage doet ze in een kinderboerderij met dieren, jongeren, en mensen met een beperking(motorisch, psychisch,mentaal). Anja is nog nog steeds de, nu wat oudere , rebelse meid, intelligent en aantrekkelijk. De raad die sommigen haar indertijd trachtten te geven om een meer vruchtbare taktiek in de strijd aan te wenden heeft ze door een harde levenservaring begrepen. Het door haar en haar vrienden toegepaste terrorisme, “bijgestuurd” door provocateurs, is niet alleen destructief, maar ook zelfdestructief, waarvan de gevolgen niet meer zijn te overzien... Dat is de belangrijkste les uit dit verhaal.

Het is vooral deze les die Anja Hermans wil doorgeven aan vele jongeren, niet moraliserend maar realistisch. Daarom schreef de journaliste en leeftijdgenote Wendy Huyghe haar verhaal in een zeer leesbare tekst op. Het werd een boek dat een pakkende kijk geeft “…in het hoofd van een meisje dat al bij al slechts een klein beetje anders is…”. Naast het ALF-verhaal biedt dit werk een soms onthutsend beeld van het Vlaamse gevangeniswezen en de psychiatrie. Bovenal is het de geschiedenis van een puber en haar vrienden die tot in hun ziel verontwaardigd over het onrecht in de wereld naar actiemiddelen grijpen die buiten elke proportie zijn en “het sisteem” slechts voordeel opbrengen.

Koen Calliauw.

Boek: "Anja Hermans. Van idealiste tot terroriste en terug.” Door Wendy Huyghe. Uitgeverij Van Halewijck. (300 blz.)