|
|
||
|
Een
gesprek met
Joos
Wauters (nationaal sekretaris van de LBC) |
||
|
Deel 1 |
||
|
Geen
zachtgekookte eitjes,
die
syndikalisten
van
de zachte
sektor, |
||
|
"Een historisch proces is ingezet". Zo begint Joos Wauters, nationaal sekretaris van de kristelijke bediendenbond LBC zijn pamflet, waarin hij de balans opmaakt van de maandenlange beroering in de ziekenhuissektor. Wij hadden een lang en boeiend gesprek met hem. Jan Hertogen, direkteur van de instelling "Eigen thuis" in Grimbergen en tegelijk syndikaal militant, zat mee rond de tafel. In zijn instelling startte een half jaar geleden de staking van de opvoeders. Een gesprek, niet alleen over de bereikte resultaten en de verwachtingen voor de onmiddellijke toekomst maar ook over de verfrissende vakbondswind, die de beweging van de zachte sektor kenmerkt, over een rechtvaardige gezondheids- en welzijnssektor, over Europese syndikale eenheid en over... kunst in de sociale strijd. Klare eisen die gedragen worden door de grote massa zijn bijzonder belangrijk tijdens een staking. Hoe zat het daarmee bij de opvoeders en het ziekenhuispersoneel? Jan Hertogen. Van in het begin was de aktie van de opvoeders uitgebouwd rondom een klaar eisenprogramma: 20% meer opslag en 20% meer personeel. Als we daar een cijfer op plakken, betekent dat 6.000 nieuwe arbeidsplaatsen. Dat is een nooit geziene, door de vakbond ondersteunde eis. Het was geen eis die achteraf kwam of erbij geplakt werd, maar hij drukte uit wat de mensen voelden. En ze werden door hun vakbond gesteund. Joos Wauters. Je had een analoge situatie in de ziekenhuizen. Was de 20% toch niet meer verworven bij de opvoeders? Joos Wauters. Bij de evaluatie deze namiddag tijdens de nationale belangengroep, een samenkomst van delegees, schrok ik ervan dat daarover verwarring bestond. Voor mij was het duidelijk: 12% opgehangen aan de 12%, die de dokters over drie jaar kregen. Of we dit konden realiseren is een andere vraag. Die 20% was een pragmatische oplossing: de 12% plus de 3,5% van het vorige interprofessionele akkoord plus een bijgevoegd jaar, want de franstalige tegenhanger van het LBC, de CNE spreidde de 20% over vijf jaar. Zijn er perspektieven voor de onmiddellijke toekomst ?Joos Wauters. De denk dat er veel werk aan de winkel is en dat is de grote uitdaging. Iedereen verwacht ook veel, zowel de ziekenhuizen als de opvoedingsinstellingen. Ze verwachten dat we doorgaan, de inhoudelijke problematiek aanpakken, de basis zo dicht mogelijk bij de zaak betrekken. Vandaag hebben we beslist een aantal werkgroepen op te starten rond de problematiek van de verpleging, de inhoudelijke aspekten van het beroep en het loon. Verder is er heel de psychiatrie, welke plaats nemen we hier in als werknemers. Wij gaan ook nog aktie voeren naar de Europese verkiezingen toe. Bij de opvoeders is er duidelijk de vraag om de maandagen of dinsdagen, dat we naar Lenssens trokken, niet op te geven. Het is dus helemaal niet van : "god, we gaan eens een paar maanden op ons gat zitten". Dat bestaat dus niet, hé. Je verwijst hier duidelijk naar elementen als syndikale betrokkenheid en syndikale demokratie. Als geëngageerde waarnemer zeg je dan: hier is een andere vakbond aan 't werk. Jan Hertogen. Vooreerst zijn er de objektieve voorwaarden: relatief grote koncentraües van perso neel dat absoluut achteruitgesteld wordt. Daarnaast de LBC, die zich de laatste 10 jaar ontwikkelde tot een demokratisch kader. Er was een diskussie en een stemming meerderheid tegen minderheid op alle niveau' s om zo tot een stellingname te komen waarop de vrijgestelden en de centrale zich moeten richten. Maar deze aktie voegde hieraan een dimensie toe: het is belangrijk de vakbond opnieuw te ontdekken als voortrekker in de sociale strijd. Joos Wauters.
Het nieuwe syndikalisme zal zich moeten uitspreken over de maatschappij
die men wil, over de verdeling tussen arbeid en kapitaal. Dat is een
uitdaging. Is het allemaal wel zo evident zoals het nu loopt in onze
maatschappij. Ik denk niet dat wij dat al begrepen hebben. Lenssens gaf
een premie van 1.000 frank en verwachtte dat we bravo zouden
roepen. Daarna probeerde hij nog eens met 250 frank. En de mensen
zegden: die is zo (het gekende gebaar met de vinger aan het hoofd...
van hij is zot). Hij begrijpt niet waarover het gaat. Ik weet niet of
wij alles goed hebben begrepen maar wij hebben tenminste naar de
mensen geluisterden we zijn hen gevolgd. Zij verwachten meer dan: hier
is Jan Hertogen. Er is geen enkel nieuw element in de opbouw, de diskussie en de afronding van deze aktie. De eenheid van arbeiders, bedienden en kaders, een stakingskomitee dat elke week met 100 è 200 man in gemeenschappelijk front samenkomt, waar je niet met gemandateerden werkt, het feit dat je scherpe eisen moet stellen om een goed resultaat te bereiken, dat je in de onderhandelingen voldoende band moet houden, dat is allemaal verworven door de arbeidersbeweging. Men weet welke kracht daar inzit. Wel nieuw is dat we al deze elementen samen in deze beweging hebben ingebracht. En de vakbond heeft eraan getrokken. Wat is de rol geweest van het stakerskomitee? Jan Hertogen. 17 regionale stakingskomitees, hé. En elke week een komiteebijeenkomst of algemene personeelsvergadering in de instelling, drie maanden aan een stuk. Joos Wauters. Ook met de
ziekenhuizen waren we
op die weg. In Brussel-Halle-Vilvoorde is dat ook opgestart.
Maar de opvoeders waren altijd twee maanden voorop. Zij hebben aan de
ziekenhuizen altijd een stuk zekerheid gegeven. Hoewel in de
ziekenhuizen toch altijd de vraag bleef: zijn we nu niet mee de BBTK aan
't organiseren door ze te betrekken bij de aktie? Uiteindelijk werkje in
een organisatie waarin je gelooft en is het toch je plicht leden aan
te brengen voor die organisatie. Zoiets schept
spanningen. Bij de opvoeders zat je dikwijls met het idee: waarom is
hier niet één vakbond? In zo'n vakbond zou dan een grote variëteit
van ideeën kunnen bestaan. Dat maakt het spannend: als je ziet |
||
|
||
|
||
|
Deel 2
|
||
|
|
||
|
Is het mogelijk dat hier ook politici als Thatcher
rondlopen |
||
|
De ziekenhuizen en de opvoedingsinstellingen behoren tot de kollektieve
sektor. Ook al zijn de ziekenhuizen voor tweederde en de
opvoedingsinstellingen voor zelfs nog een hoger percentage in privéhanden.
Voor hun werking doen ze bijna uitsluitend beroep op gemeenschapsgeld, net
als de openbare diensten trouwens. Beide sektoren worden gekonfronteerd
met hetzelfde probleem: de grote kapitaalgroepen eisen een afgeslankt
staatsbudget en een fel verminderd begrotingstekort tegen 1992. Was er met
de opvoedingsinstellingen en de ziekenhuizen geen eenheidsbeweging
mogelijk? We hadden hierover een boeiend gesprek met Joos Wauters,
nationaal LBC-sekretaris en Jan Hertogen, syndikaal militant en direkteur
van de opvoedingsinstelling Eigen Thuis in Grimbergen. (1) Joos Wauters. Wenselijk was zo'n eenheidsbeweging in elk geval. Mogelijk is een andere zaak. Dat heeft ook te maken met syndikale strukturen. En die zijn niet altijd zo gemakkelijk open te breken. Waar ik bang voor ben is dat de openbare gezondheidssektor de weg inslaat van het korporatisme. De verpleegsters uit de openbare ziekenhuizen zouden wel eens met een paar voordelen kunnen gaan lopen! We hebben dat korporatisme al elders zien opduiken in de openbare diensten. Kijk naar de piloten, de ambtenaren van financiën. Dit probleem bestaat toch niet alleen in de openbare ziekenhuizen? Wynen heeft tijdens de akties genoeg laten verstaan dat de verpleegsters niet thuishoren in die verfoeilijke vakbonden maar dat hun plaats naast de dokters is. Joos Wauters. Ik denk dat de verplegenden een belangrijke, heel eigen rol spelen in een ziekenhuis. Wynen & C° willen de verpleegkundigen voorhouden dat ze kleine dokters zijn. Daar duid je een maatschappelijke visie mee aan. De syndikale beweging moet dat demystifïëren. Het is slecht dat verplegenden zich autonoom vestigen om te proberen zoveel mogelijk geld te verdienen. De gezondheidszorg moet kollektief blijven. We moeten de verplegenden ervan overtuigen dat ze met hun belangrijke positie in het ziekenhuis ook andere dingen kunnen doen, samen met de andere werknemers. Dat zal spanningsvelden opleveren, ongetwijfeld, maar we zijn gestart met een werkgroep verpleegkunde waar alle andere beroepsgroepen op uitgenodigd zijn om hun ideeën, hun benadering te geven.Jan Hertogen. We zullen niet ontkomen aan de vraag:'wat is de positie van de werknemer in het geheel van de produktie van goederen en diensten. Met het aksent op flexibiliteit, waar nu zoveel diskussie over is, terwijl welzijnswerkers al jaren 'flexibel' leven. Ze beseffen nu dat ze hiervoor slechts een schamele kompensatie krijgen. Ook het probleem van de arbeidsduurverkorting, wat in onze aktie wat op de achtergrond is geraakt, zal opnieuw aan bod komen. Syndikale solidariteit, ook buiten de gezondheidssektor en welzijnsektor, was voor jullie een belangrijk gegeven. Er was de solidariteitsdag met de welzijnssektor op 3 mei. Bleef het resultaat niet beneden de verwachting ? Eensgezind protest van Joos en Jan. Jan Hertogen. Dat heeft zich tien maal feller doorgezet dan onze verwachting. Joos Wauters. Als je ziet wie er op Rerum Novarum-vieringen en 1 mei-toespraken het woord mocht voeren! Zelfs op jullie 1 mei-feest. Jan Hertogen. Er is kontakt geweest met honderden delegaties van ondernemingen, er zijn talloze diskussies gevoerd. Joos Wauters. Dat gebeurde onder impuls van de opvoeders. De ziekenhuizen waren daar nog niet rijp voor. De opvoedingsinstellingen waren in hun staking konsekwent: verbreding is de uitweg, men moet uit zijn pijp komen. Wij hebben voor minister Lenssens 12.000 handtekeningen liggen die door de delegaties in de bedrijven zijn opgehaald. Als ik dan het edi-µtoriaal van de Volksmacht lees waarin men erkent dat het dieper zit, dan zeg ik: uiteindelijk werkt dat toch, de arbeiderssolidariteit. Is het ook niet belangrijk alternatieven te formuleren voor de gezondheidszorg die de eenheid tussen ziekenhuiswerkers en sociaal verzekerden konkretiseren? Joos Wauters. Ik denk dat de vakbeweging zich teveel als beheerder heeft opgesteld: hoe hou ik dat hier in evenwicht?, was dikwijls de vraag. Men heeft de inhoudelijke problematiek teveel overgelaten aan de mutualiteiten. Die zijn een machtsblok gaan vormen samen met de geneesheren en ze hebben samen het eigenlijke gezondheidsbeleid bepaald. De mutualiteit heeft haar rol te spelen, maar we moeten kritisch blijven. Ik ben ervan overtuigd dat niet alleen de LBC maar ook het ACV en de hele arbeidersbeweging zich straks moeten buigen over het hele koncept van de gezondheidszorg en over het solidariteitsprincipe inzake ziekteverzekering. We moeten ervoor zorgen dat we opnieuw op andere terreinen middelen gaan halen, niet meer in deze sektor. Over de beroering in de zachte sektor kan men niet beweren : dit was Belgisch. Overal in Europa kwam de verzorgingssektor op straat Het Europa dat in de maak is wil al het sociale, alle kollektieve voorzieningen uit de samenleving bannen. Zit hier geen aansporing voor grensoverschrijdende solidariteit ? Joos Wauters. In
een pamflet van april '88 schreven we: is het mogelijk dat hier ook
politici als Thatcher rondlopen? Dat is de schrik eigenlijk. De mensen
schrikken
Jan Hertogen. De beste basis voor een internationale ontwikkeling in het syndikalisme is een vakbond die de sociale strijd steunt. Tot die konklusie komt men automatisch. In een artikel van het Caritastijdschrift vindt men het een schande dat het VIO (2) hier kontakt zoekt om te leren wat staken is. De basis van internationaal syndikalisme ligt niet in formele kontakten met de vakbonden maar in de strijd op het terrein. Joos Wauters. Ik hoop dat het zich anders ontwikkelt, maar als ik VIO in Nederland en de Coordination (3) in Frankrijk zie aanleunen bij de beroepsorganisatie, dan zeg ik neen. In Nederland brengt VIO alle beroepsgroepen van arbeiders tot therapeuten op de been. Dat is prachtig. Maar waarom pakt een vakbond dat niet aan? Ja, ze waren er wel met stickers maar als je de mensen van VIO dan hoort zeggen hoe ze voor onnozele trutten worden versleten met een te grote bek als ze d'er naartoe gaan... Dat versta ik niet. Ik zou wel weten wat zeggen als ik zo'n aanbod kreeg.Mogen we besluiten met de laatste regel van jullie pamflet: "Dit is een eerste stap, samen moed scheppen, samen volhouden, samen winnen" ? Joos Wauters. Vergeet vooral het woord samen niet! Frans Van Acoleyen |
||
|
Noten |
||
|
(1)
Het eerste deel vandit gesprek kon u lezen in Solidair van 7 juni. |
||
