Toespraken 1 Mei 1988 | 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 |1997

De opkomst van het Duits imperialisme, de opkomst van het fascisme

Toespraak van PvdA-voorzitter Ludo Martens op het 1 Meifeest 1992


Inhoud

De zwarte kleur van de 'vrijheid' en de 'democratie' in Oost-Europa
De schaduw van de NATO valt over de voormalige Sovjet-Unie
De socialistische landen verdedigen!
Het grote gevaar van de Duitse revanche
Deutschland über Alles
Duits Europa
De Duitse drang naar het Oosten
Bondgenootschappen met de Verenigde Staten en Japan
De strijd van de drie titanen om de wereldmarkt
De teloorgang van de Verenigde Staten
Genadeloze economische oorlogen
Nee aan het imperialisme, nee aan imperialistisch Europa
België aan de vooravond van belangrijke klassenstrijd
De terugkeer van de oude verraders Bernstein en De Man
De 'democratische' partijen tegen de werkers
Van anticommunisme tot fascisme
Wat de fascisten willen
De les van 24 november werd niet begrepen
Het realisme van het kapitaal, het realisme van de arbeid
Een ware dans van honderden miljarden
De rijken doen betalen, dat is mogelijk
Meer moed, meer militantisme
Noten


Twee jaar geleden begroetten alle politieke partijen die in het parlement zitting hebben - van ecologisten en socialisten tot de fascisten van het Vlaams Blok - de 'volksrevolutie' in Oost-Europa die, zo heette het, garant zou staan voor de 'rechten van de mens' en 'vrijheid, democratie en welzijn' zou brengen (1).
Twee jaar geleden ontmaskerde alleen de PVDA dit bedrog. Het weekblad Humo schreef spottend: 'De wereld wankelt, de PVDA staat pal'.
Vandaag hebben de meeste aanhangers van ons 'democratisch' kapitalisme niet veel zin meer met ons te spotten. Omdat de dingen vandaag te duidelijk zijn.

De zwarte kleur van de 'vrijheid' en de 'democratie' in Oost-Europa

In plaats van het beloofde welzijn, kwam de ontmanteling van het hele productiesysteem. In Oost-Europa is de industriële productie op twee jaar tijd met één derde gedaald. In 1990 ging ze met 17,5% omlaag en in 1991 nog eens met 19,5% (2). In de Sovjet-Unie is het bruto binnenlands product in 1991 gedaald met 17%; in de eerste drie maanden van dit jaar ging de daling verder met 19% (3).
De vrijheid blijkt de vrijheid te zijn van misdadigers, dieven en omgekochte individuen. In Moskou controleert de Russische maffia meer dan de helft van de geprivatiseerde winkels en hotels (4). In Letland moest eerste minister Godmans zelf toegeven dat zijn regering 'gecorrumpeerd' is en dat 'Letland een bananenrepubliek wordt waar de maffia alles controleert' (5).
De rechten van de mens die het Westen verdedigt, zijn de rechten van de reactionaire en fascistische mens. Nu deze rechten degelijk verzekerd zijn, zinken miljoenen werkers en gepensioneerden steeds dieper weg in zwarte miserie, zonder recht op arbeid, waardigheid en toekomst. Polen telt al 2.200.000 werklozen. In 1989 vermoordde de rechterzijde Ceausescu en zijn vrouw onder het voorwendsel dat zij het volk uithongerden. In 1991 zijn de prijzen in Roemenië met 444% gestegen en de reële lonen zijn met 23% gedaald (6). In de Sovjet-Unie zijn er nu al 4 miljoen werklozen en tegen het einde van het jaar verwacht men er 15 miljoen. Voor 30 miljoen ambtenaren dreigt ontslag. '45 miljoen mensen zijn op weg naar de werkloosheid zonder uitkering', titelt Le Soir (7). In Rusland kost een kilo worst 350 roebel. Gepensioneerden krijgen een maandelijkse uitkering van 200 roebel. Van de 150 miljoen Russen leeft 85% onder de armoededrempel (8).
En hoe zit het met de democratie? Die wordt geconcretiseerd in de rehabilitatie van de fascistische leider Antonescu in Roemenië, van de nazi Ante Pavelic in Kroatië, van staatshoofd en collaborateur Riso in Slowakije, van de Hitleriaanse chef Stefan Bandera in Oekraïne. En Jeltsin biedt prins Vladimir Romanov, de man die de tsarenkroon opeiste, zijn excuses aan 'voor de manier waarop men u onder het communisme behandelde terwijl u toch de morele en intellectuele elite van het land vormt'!(9).

[ Inhoud ]

De schaduw van de NATO valt over de voormalige Sovjet-Unie

In 1989 bezong men dus de vrijheid. Maar de eerste vrijheid van een volk bestaat uit onafhankelijkheid en afwezigheid van iedere buitenlandse overheersing en uitbuiting. Welnu, in naam van de vrijheid van de multinationals duiken de gewezen socialistische landen in de nacht van het neokolonialisme.
De Russische vice-premier Igor Gaïdar heeft een privatiseringsplan opgesteld waarin staat dat 30% van de Russische ondernemingen in buitenlandse handen overgaat. De helft van de olie-industrie zal aan het Westen verkocht worden (10).
In 1985 had de Sovjet-Unie 30 miljard dollar buitenlandse schuld. Vandaag is dat al meer dan 70 miljard dollar (11). Onlangs nog beloofden de imperialistische landen Jeltsin 24 miljard dollar 'hulp'. Maar het overgrote deel van die som moet - met intrest - terugbetaald worden (12). Die enorme schuldenberg laat het Westen toe zijn wetten op te leggen. Het laatste hulpaanbod ging trouwens gepaard met draconische maatregelen: vrijmaken van de invoer, terugschroeven van het begrotingstekort, vermindering van de lonen.
De kolonisatie van de Sovjet-Unie neemt vormen aan die even klassiek zijn als karikaturaal: Jeltsin omringt zich met een schare Amerikaanse raadgevers zoals Jeffrey Sachs van de Havard University en Paul Volcker, de vroegere voorzitter van de Amerikaanse staatsbank (13).
De grote vrijheid, de kostbaarste vrijheid zou die van de markt zijn. Maar nu ondervinden de gewezen socialistische landen aan den lijve dat zij, in naam van de vrije markt, onderworpen worden aan de wet van de sterkste. Het westers imperialisme verplicht hen 40% van hun handelsbarrières tegenover het Westen op te heffen. Zo kunnen onze multinationals nieuwe markten inpalmen. De Europese Gemeenschap echter maakt van haar kant slechts 1% van haar handelsbelemmeringen vrij voor de invoer uit Oost-Europa. Allerlei soorten handelsbelemmeringen zullen 'onze' markten blijven beschermen tegen de goedkope landbouw-, staal- en textielproducten uit de voormalige socialistische landen (14). Deze 'vrijheid' van de sterkste heeft straks als resultaat dat de landen van de vroegere Sovjet-Unie in 1993 een handelstekort van 40 miljard dollar zullen vertonen. Nieuwe leningen zullen dat tekort moeten opvangen (15). De dictatuur van het internationaal financierskapitaal zal vooral de arme Russen treffen die een tijdje verdoofd waren door 'vrijheid en democratie'.
In twee jaar tijd heeft de nieuwe burgerij van Oost-Europa - roofzuchtig en begerig als het uitschot waar ze is uit voortgekomen - zich de haat op de hals gehaald van de meerderheid van het volk. Om haar nieuwe orde van uitbuiting en onrechtvaardigheid in stand te houden, plaatst ze zich onder de militaire bescherming van het meest agressieve imperialisme.
De Tsjecho-Slowaakse president Havel - die medewerker van de CIA en Radio Free Europa die zich voor kunstenaar uitgeeft - dankte de NATO officieel voor zijn houding gedurende veertig jaar Koude Oorlog. Hij noemde de NATO 'een instrument voor de bescherming van de vrijheid en de waarden van de westerse beschaving' (16). Jeltsin ging zo ver te verklaren: 'Vandaag stellen wij het vraagstuk van de toetreding van Rusland tot de NATO' (17). NATO-sekretaris-generaal Manfred Wörner zegt nu al dat 'de NATO een beschermingsplicht heeft ten opzichte van de landen uit Centraal en Oost-Europa' en dat de NATO zal reageren tegen 'iedere poging terug te komen op de positieve stappen naar democratie en vrijheid' (18). Het imperialisme heeft de vroegere socialistische landen onder militaire voogdij geplaatst. De NATO staat gereed om met de wapens het zopas gevestigde wilde kapitalisme te verdedigen tegen de komende volksopstanden. De officieren van het Oosten zullen in de militaire academies van de Atlantische Alliantie gevormd worden. De nieuwe bourgeois van het Oosten zullen regelmatig en nederig naar het hoofdkwartier van de NATO in Brussel komen voor vergaderingen van de Samenwerkingsraad van het Atlantische Noorden (19).

[ Inhoud ]

De socialistische landen verdedigen!

Is de catastrofe die we nu meemaken slechts de pijnlijke overgang van de socialistische hel naar het consumptieparadijs? Geenszins. De nieuwe burgerij heeft het karakter van een parvenu en een roofdier, ze gedraagt zich als een parasiet en een maffioso. De kernstukken van de nationale economie komen in handen van het imperialisme. Daarom vormt de huidige catastrofe slechts de lange inleiding op de ver-Derde-Wereld-lijking van die landen. Zij worden reservoirs van goedkope mankracht en grondstoffen, een markt voor afgewerkte producten.
De morele en fysieke ellende waar het wilde kapitalisme de massa's van de vroegere socialistische landen in stort, moet onze vastberadenheid sterken om die landen te steunen die de socialistische idealen blijven verdedigen: Korea, Cuba, Vietnam, Laos, China. Allemaal bevinden ze zich in de vuurlijn van het imperialisme dat zich alles toegestaan waant, dat het internationaal recht openlijk met de voeten treedt. De secretaris-generaal van de NATO bestaat het te zeggen: 'Men kan de onrechtvaardigheid niet aanvaarden alleen omdat de oude regel wil dat men zich niet kan inmengen in de zaken van soevereine staten' (19). Voor de NATO vormt het socialisme de grootste onrechtvaardigheid Alle socialistische landen zijn het slachtoffer van inmenging en subversie, sommige worden economisch verstikt door een blokkade of een embargo. Cuba en Korea bewijzen waartoe kleine Derde Wereldlanden in staat zijn wanneer het socialisme de werkende massa's heeft bevrijd; deze voorbeelden schitteren nog meer nu blijkt hoe zij weerstand bieden aan duivelse aanvallen terwijl andere Derde Wereldlanden wegzakken in de zwartste neokoloniale nacht. De toekomst van de wereld en van het socialisme de komende decennia hangt in grote mate af van de ontwikkeling van China. Als we zien wat er vandaag in Oost-Europa gebeurt, is het overduidelijk dat een overwinning van de contrarevolutie op het Tienanmen-plein in juni 1989 een onmetelijke ramp zou zijn geweest voor heel de mensheid. Maar de druk van het imperialisme neemt niet af, onophoudelijke inmengingen tegen China onder mom van de 'mensenrechten', met de eis voor 'onafhankelijkheid van Tibet', met de aanklacht dat China 'wapens verkoopt' aan andere Derde Werellanden. Tegelijk gaat het imperialisme verder met zijn politiek van economische infiltratie, zijn steun aan de nieuwe bourgeois-krachten die in China opkomen met de bedoeling de Communistische Partij moreel en ideologisch te vernietigen en het socialisme omver te werpen door het revisionisme naar de overwinning te helpen.

[ Inhoud ]

Het grote gevaar van de Duitse revanche

Met het ontketenen van de Tweede Wereldoorlog wilde het Duitse imperialisme het Sovjet-socialisme vernietigen en de Duitse overheersing over Europa vestigen. De dood van Hitler en de nederlaag van het Derde Rijk hebben de doelstellingen van de Duitse burgerij geenszins gewijzigd. In de nieuwe omstandigheden heeft ze haar strijd met nieuwe tactieken verdergezet, onder de vlag van het antistalinisme en het anticommunisme. Het is in naam van het antistalinisme dat de Duitse nazi's vanaf 1945 opnieuw politiek gezag wisten af te dwingen bij de toen heersende wereldmacht, de Verenigde Staten. Duizenden fascistische kaders en collaborateurs in Oost-Europa en in de Sovjet-Unie werden door het Amerikaans imperialisme opgevist en ingezet in de Koude Oorlog. West-Europa werd nooit ontdaan van de nazi's, tienduizenden nazi's zetten hun strijd verder aan het hoofd van de Bondsrepubliek en in de beheerraden van de grote industriële groepen. Generaal Gehlen, hoofd van de nazispionage in de Sovjet-Unie, liep in 1944 met al zijn mannen over naar de Amerikanen en werd nadien chef van de geheime diensten van het zogenaamd democratische Duitsland.
In hun nooit aflatende strijd tegen het socialisme vonden de Duitsers revanchisten onverwachte bondgenoten bij de revisionisten die, rond Kroestsjov geschaard, de macht grepen binnen de Communistische Partij van de Sovjet-Unie. De aanhangers van Kroestsjov hebben 35 jaar gewroet om Stalin te vernietigen. Eens dit doel bereikt, werd in een handomdraai een eind gemaakt aan Lenin. Merk dat aan het neerhalen van de standbeelden van Lenin geen politieke campagne tegen zijn werk voorafging. De campagne tegen Stalin, die 35 jaar had geduurd, was afdoend geweest. Eens alle ideeën van Stalin waren aangevallen, vervalst en verguisd, kwam men tot de vaststelling dat die van Lenin en Marx mee de grond in waren geboord.
De politieke begrafenis van Stalin en Lenin werd gevolgd door een heropstanding van Hitler. De triomf van het razende antistalinisme en anticommunisme betekende meteen een sterke terugkeer van het fascisme op de Europese scène.
Vandaag kan men zeggen dat de Duitse burgerij in zekere zin de Tweede Wereldoorlog heeft gewonnen. Anno 1992 heeft Duitsland met economische en politieke middelen de meeste doelstellingen verwezenlijkt die ze destijds met de oorlog betrachtte. Op geen enkel moment in de voorbije eeuw heeft het Duits imperialisme de heersende positie kunnen innemen die het vandaag in Europa bekleedt.

[ Inhoud ]

Deutschland über Alles

Om zijn overheersing over Europa te versterken en zijn wereldoverheersing te vestigen, volgt Duitsland een vierdelige strategie.
Eerste as: Duitsland verstevigt zijn eigen economische macht en breidt zijn politieke invloed uit.
In 1989, toen er overal veel te doen was over de Europese eenmaking, besloot Duitsland al zijn middelen in de strijd te gooien om de Duitse hereniging tot stand te brengen.
De westerse multinationals hebben de industrie van de voormalige DDR virtueel met de grond gelijk gemaakt: in twee jaar tijd daalde de productie daar met 70%. Bijna vier miljoen banen, 42% in totaal, werden geschrapt. Een miljoen arbeiders zijn werkloos, anderhalf miljoen hebben slechts een deeltijdse baan of volgen een opleiding (20). In 1991 heeft de burgerij 70 miljard mark geïnvesteerd in de voormalige DDR. In '92 en in de komende acht jaar wordt dat telkens 150 miljard mark (21).
Om de nodige 1.500 miljard mark te vergaren in tien jaar tijd, heeft Duitsland eenzijdig beslist de interestvoeten op te trekken. Alle andere Europese landen zullen ernstige problemen kennen doordat enorme kapitalen naar Duitsland worden gedraineerd. In de EG bedraagt de totale som van de transfers om de ontwikkeling van de armste streken te bevorderen slechts 20 miljard mark (22). 13% van wat Duitsland neertelt om haar oosterse arm te versterken.
Binnen acht à tien jaar zal Oost-Duitsland beschikken over een ultramoderne industrie die het gewicht van Duitsland in de EG gevoelig zal doen toenemen en die een machtige basis zal vormen voor de verovering van Oost-Europese landen en van de Sovjet-Unie (23). Door de andere EG-landen te verzwakken, bereidt Duitsland de versterking voor van zijn eigen hegemonie.

[ Inhoud ]

Duits Europa

Tweede as: om een wereldmacht te worden, versterkt Duitsland de Europese Gemeenschap.
Kohl verklaarde: 'De Europese eenmaking is even belangrijk voor de Duitsers als de Duitse hereniging' (24).
De Duitse burgerij moet zijn greep op de andere kapitalistische landen van de EG versterken om het hoofd te kunnen bieden aan de VS en Japan op de wereldscène. Om al hun krachten te kunnen ontplooien, hebben de Duitse multinationals de grote Europese markt nodig. Door overnames en fusies onderwerpen ze een groot deel van de burgerij van de andere EG-landen. Dankzij Europa dringen zij de voormalige koloniale jachtgebieden van Frankrijk, Engeland en België binnen.
De Duitse burgerij eist de politieke eenmaking van Europa om de zwakkere burgerijen te ontwapenen en vast te ketenen. De meeste Franse, Britse en Italiaanse kapitalisten hebben een sterke steun nodig van hun nationale staat. Alleen deze staat kan hen efficiënt ondersteunen door een bepaalde economische politiek te voeren die aan hun specifieke problemen tegemoet komt. In een politiek verenigd Europa zal de overheersende economische macht die Duitsland is, zijn wetten stellen. Als bondgenoten heeft het de satellietstaten die economisch van Duitsland afhangen en de multinationals van de andere landen die niet zonder een sterk Europa kunnen, ook al staat die onder Duitse hegemonie. De Europese politieke eenheid is het project van alle Europese multinationals maar tevens het aanvaarden van de dictaten van de sterkste. Op 10 december spraken de twaalf in Maastricht over de eenmaking. Op 19 december besliste Duitsland eenzijdig de interestvoeten op te trekken waardoor alle andere landen zich verplicht zagen hun economische politiek te wijzigen.
Ook militair gezien heeft Duitsland de Europese Gemeenschap nodig. Op dit vlak is het de Franse burgerij en met name de socialisten van Mitterrand die de draak voeden.
Om zijn militaire expansie te verwezenlijken en om zijn troepen te kunnen uitsturen naar de landen die eertijds door de Duitse nazi's werden geteisterd, moet Duitsland zich kunnen dekken met de Europese vlag. Europa is de mystificatie die de volkeren in slaap wiegt tegenover het Duitse expansionisme en revanchisme. Duitsland moet zich ook voordoen als de Europese maagd om toegang te krijgen tot het atoomwapen dat tot op vandaag Frans en Brits erfgoed blijft. Vandaag brengen de Duitse en Franse burgerijen een binationale interventiemacht van 25.000 manschappen op de been die ze de Europese strijdkrachten noemen. Dit leger krijgt de toelating om op te treden in zones die niet gedekt zijn door het NATO-verdrag, zoals de Golf, of in zones waar de NATO niet wil tussenbeide komen, zoals Joegoslavië.
Mitterrand beweert dat hij de politieke en economische eenheid van de EG wil om Duitsland te verankeren in het Westen en in de 'democratie'. Maar nooit zag men een zwak schaap een hongerige wolf aan de ketting leggen.

[ Inhoud ]

De Duitse drang naar het Oosten

Derde as: Duitsland verwezenlijkt een ongebreidelde economische en politieke expansie naar het Oosten toe.
Met de ineenstorting van het socialisme vindt Duitsland een onmetelijke zone in Oost-Europa en in de republieken van de voormalige Sovjet-Unie waar geen enkele macht tegen zijn offensief zal kunnen opboksen. Gezien het Brits en Frans imperialisme Duitsland elke toegang tot de kolonies ontzegde, richtte Duitsland heel de voorbije eeuw zijn expansie voornamelijk op het Oosten. Vandaag gaat het opnieuw die weg op.
Economische gezien is Duitsland al de heersende macht in het Oosten. Van de 53 miljard dollar die de voormalige Sovjet-Unie kreeg of beloofd kreeg, komt 60% van Duitsland alleen (26). Duitsland is in meer dan de helft van de uitwisselingen tussen Polen en de EG betrokken (27). In Tsjecho-Slowakije was de helft van de één miljard dollar aan buitenlandse investeringen in 1991 afkomstig uit Duitsland. Duitsland koopt de beste ondernemingen van Tsjecho-Slowakije op zodat een geplande en evenwichtige ontwikkeling van de economie onmogelijk wordt gemaakt. In acht jaar tijd bracht Volkswagen 6,5 miljard dollar binnen in de groep Skoda, die het nu verworven heeft. Mercedes-Benz kocht Avia en Liaz (lichte en zware trucks) op (28).
Om haar politieke overheersing te verzekeren, dreef Duitsland de verdeeldheid van Oost-Europa en de Sovjet-Unie op de spits. Elke dag opnieuw kunnen we zien hoe de balkanisering en het uiteenvallen van zwart Afrika en de Arabische wereld de buitenlandse overheersing in stand houden. In het Oosten slaan twee politieke stromingen de handen in elkaar om de zwartste reactie te doen zegevieren. De nieuwe burgerijen moeten voornamelijk beroep doen op het nationalisme en het chauvinisme om de massa's op te hitsen, om hen de oorzaak van hun miserie te doen vergeten en hen ertoe te brengen zich achter de overheid te scharen. Het Duitse imperialisme zwaait met de vlag van het 'zelfbeschikkingsrecht van de kleine volkeren' om verdeeldheid te zaaien en deze volkeren in eindeloze oorlogen te storten om ze allemaal uit te putten.
De burgerijen van de gewezen socialistische landen zijn erg zwak, de meesten zoeken bescherming bij het machtigste imperialisme dat bovendien nog dichtbij ligt ook: Duitsland. De Amerikaanse, Franse en Britse concurrenten bevinden zich daar in een minderwaardige positie. De Duitse en Oostenrijkse burgerij sporen sinds jaar en dag de rechtse separatisten in Kroatië en Slovenië aan. Zonder deze steun hadden de Kroatische en Slowaakse reactionairen nooit de oorlog durven verklaren aan Joegoslavië door hun onafhankelijkheid uit te roepen. Natuurlijk vindt de Joegoslavische burgeroorlog zijn oorsprong in het burgelijk nationalisme, dat alle nationaliteiten verstikt. Maar het is de Duitse inmenging die deze oorlog heeft doen ontvlammen met alle moorddadige vernietigingskracht die we vandaag zien. Het is een teken van zijn politieke hegemonie in de EG dat Duitsland de andere lidstaten zijn politiek van steun aan de vernietiging van Joegoslavië wist op te dringen.
Er werd gezegd dat de vernietiging van het socialisme een einde maakte aan de koude oorlog en dat nu de vrede en de democratie hun intrede deden. Maar de gewapende conflicten in Joegoslavië, Georgië, Moldavië, Armenië en Azerbeidjan bewijzen dat kapitalisme altijd rijmt op miserie en oorlog. Ondertussen doemt een ander conflict op aan de horizon: in Oekraïne heeft de erg machtige fascistische beweging een lang verleden van collaboratie met Duitsland. Op 27 maart richtten Duitsland en Oekraïne een Samenwerkingsraad op om hun economische relaties uit te diepen (29). Oekraïne en Rusland staan op het punt elkaar aan te vallen om de controle over de vloot in de Zwarte Zee en over de Krim. Oekraïne denkt er nu over zijn tactische nucleaire wapens te behouden. 20% van de inwoners daar zijn Russen. De rechtse Franse krant Le Figaro schrijft: 'Oekraïne speelt volop de westerse kaart. Het hoopt op een verankering in het Duits Europa dat zich aftekent vanuit Polen, vanuit Tsjecho-Slowakije, vanuit Hongarije, vanuit Kroatië, vanuit Slovenië, vanuit de Baltische staten' (30).

[ Inhoud ]

Bondgenootschappen met de Verenigde Staten en Japan

Vierde as: Duitsland versterkt zijn macht en zijn invloed door een verbond aan te gaan met de Verenigde Staten en met Japan, telkens dat goed uitkomt.
Terwijl het bezig is een Europees leger op te richten, gebruikt Duitsland de NATO verder als een militaire garantie voor zijn uitbreiding in Oost-Europa en in de republieken van de voormalige Sovjet-Unie.
Terwijl Duitsland de Europese Gemeenschap onder zijn economische heerschappij brengt, gaan de Duitse concerns soms overeenkomsten aan met Japanse multinationals om de gemeenschappelijke Amerikaanse vijand te bekampen. Zo ging de Duitse nummer één, Daimler-Benz _ zakencijfer 54 miljard dollar, 365.000 loontrekkenden, 60% van de Duitse militaire industrie _ een industriële en technologische alliantie aan met de Japanse nummer één, Mitsubishi _ zakencijfer 144 miljard dollar (31).

[ Inhoud ]

De strijd van de drie titanen om de wereldmarkt

1990 was het jaar van de overwinning van het imperialisme in de Koude Oorlog tegen het socialisme. Het kwam een Amerikaan van Japanse afkomst, de heer Fukyama toe plechtig het einde van de geschiedenis aan te kondigen: het kapitalisme heeft de strijd definitief gewonnen. Maar in Duitsland stelde een gewezen officier van de SS, Franz Schönhuber, de vraag: welk kapitalisme heeft de Koude Oorlog gewonnen? Wie heeft er gewonnen? Het is een pertinente vraag. Want op de ruïnes van het sovjet-socialisme werd meteen een nieuwe oorlog ontketend. Deze keer tussen de Verenigde Staten, Japan en Duitsland.
Het is duidelijk dat het kapitalisme zich zal blijven voeden met oorlog. Nauwelijks tien jaar geleden kondigde Reagan aan dat de Sovjet-Unie, deze duivelse macht, nog slechts een kleine inspanning nodig had om zijn wereldheerschappij te vestigen. Vandaag heeft de CIA het in een rapport over de gele dreiging: Japan heeft een strijd op gang gebracht voor de 'economische overheersing van de wereld' (32). Zelfs Bush kan niet anders dan oorlogstaal gebruiken. De rooien verbergen zich niet meer met het mes tussen de tanden achter hun ijzeren gordijn, dus moest Bush hun dubbelgangers uitvinden. Hij verklaarde: 'De Europese Gemeenschap verbergt zich achter zijn ijzeren gordijn van protectionisme'. En hij vervolgde: 'Wij hebben de koude oorlog gewonnen en wij zullen de economische oorlogen ook winnen' (33).

[ Inhoud ]

De teloorgang van de Verenigde Staten

Op het einde van de Tweede Wereldoorlog waren de VS de internationale gendarm geworden. Hun wet gold op de vijf continenten. Zij moordden achteloos een paar honderdduizend Japanners uit om hun nucleaire wapens te testen. De vroegere luitenant van Trotsky, James Burnham, ideoloog van de Amerikaanse president Truman geworden, pleitte voor het gebruik van de atoombom tegen Stalin. De VS voerden een geheime oorlog tegen alle socialistische landen, oorlog die in 1950 een massale agressie werd tegen Korea. Dat werd hun eerste grootscheepse nederlaag. Nadat ze anticommunistische opstanden hadden geprovoceerd in Berlijn in 1953 en in Boedapest in 1956, organiseerden de VS in 1960 een langdurige oorlog tegen Vietnam, Cambodja en Laos. Ze verloren die oorlog en de Amerikaanse macht ging verder bergafwaarts. Vervolgens wonnen ze verleden jaar één van de indrukwekkendste oorlogen van deze eeuw tegen een klein Derde Wereldland met 18 miljoen inwoners. Sommigen trekken daaruit de conclusie dat de VS opnieuw de enige supermacht geworden zijn die zoals in 1945 een hegemonistische wereldpolitiek voert.
Maar kan men echt het label van enige supermacht toekennen aan deze behoeftige natie die 45 miljard dollar ging bedelen bij de Japanners, de Duitsers, de Saoedi's en de Koeweiti's om de oorlog tegen Irak te financieren, die in totaal 55 miljard dollar kostte? In een vertrouwelijk rapport schrijft het Pentagon vastbesloten te zijn 'ieder land of groep van landen af te schrikken die van plan zou zijn de suprematie van de VS in vraag te stellen' (34). Dat is een wanhopige en op voorhand mislukte poging om de Amerikaanse wereldheerschappij te behouden via de militaire overmacht. Want andere economische machten die meer dynamisch zijn, hebben zones gecreëerd waar hun economische en politieke overheersing al een feit is.
Als een supermacht enkel door zijn militaire macht kon stand houden, dan was de Sovjet-Unie niet in elkaar gestort. De VS, die nog altijd over een onvergelijkbare militaire macht beschikken, worden van binnenuit ondergraven door de economische tegenstellingen en door zeer ernstige sociale kwalen.
In 1982 liet Reagan voor het eerst het begrotingstekort van de federale regering boven de 100 miljard dollar stijgen. Tien jaar later, in 1992, moet Bush een tekort optekenen van 400 miljard dollar. Op tien jaar tijd is de som van de Amerikaanse staatsschuld gestegen van 1.000 tot 4.080 miljard dollar (35). Als men bij deze staatsschuld de schulden voegt van de Amerikaanse ondernemingen en de particulieren, dan bekomt men het reusachtige totaal van 10.300 miljard dollar schuld (36). De Amerikanen hebben hun toekomst al opgesoupeerd.
Diezelfde Amerikanen stapelen echter het ene na het andere sociale kruitvat op. In de VS zijn de sociale verschillen zo groot dat men zich in sommige regio's en wijken in een Derde Wereldland waant. Op een totale bevolking van 250 miljoen mensen is 7% van de actieve bevolking, dat wil zeggen 8,9 miljoen mensen, werkloos (37). Sinds 1973 zijn de reële lonen met 13% gedaald (38). 25 miljoen Amerikanen, één op tien dus, krijgen voedselbonnen om te kunnen overleven (39). 40 miljoen Amerikanen hebben geen ziekteverzekering en 37 miljoen krijgen onvoldoende medische verzorging (40). 45% van de zwarte kinderen en 39% van de chicano-kinderen leven in armoede (41).
Met zoveel ontvlambaar materiaal in huis kan men niet de gendarm spelen over 5 miljard mensen. Toch moeten 4.000 Amerikaanse soldaten Desert Storm overdoen in het hartje van Los Angeles! De terroristische onderdrukking die de zwarte, chicano en Aziatische minderheden dagelijks ondergaan, heeft een grootse revolte ontketend. De moed van al die onderdrukten die in de verschillende Amerikaanse steden de grootste vijand van de rechten van de mens, van de democratie en van de onafhankelijkheid aanvallen, draagt onze bewondering weg.

[ Inhoud ]

Genadeloze economische oorlogen

De wereld is een dorp geworden. In naam van de competitiviteit wordt de Belgische of Amerikaanse arbeider in de concurrentie geduwd tegen zijn broeder in een Zuid-Koreaanse of Braziliaanse fabriek. In naam van de competitiviteit leert men de Belgische of Mexicaanse arbeider, de Franse of Filippijnse arbeider in alle talen dat hij de overuitbuiting en de loonsverlaging moet aanvaarden om uit de tunnel te geraken.
De wereldmarkt breidt nauwelijks uit. Maar de geautomatiseerde en gerobotiseerde ondernemingen in Japan, de EG en de VS spuwen steeds meer auto's, computers en plastiek materiaal uit. De kapitalistische markt is te klein geworden om deze drie onverzadigbare wilde beesten te voeden.
Trouw zwerend aan de gemeenschappelijke idealen van liberalisme en de burgerlijke democratie, organiseren de Amerikaanse, Japanse en Duitse imperialisten niets ontziende economische oorlogen.
In 1990 voerde Duitsland, waarvan de bevolking niet meer bedraagt dan één vierde van die van de VS, evenveel goederen uit als zijn Amerikaanse concurrent: voor 391 miljard dollar tegen 389 miljard dollar (42). Japan realiseerde 70% van de Amerikaanse uitvoer maar dringt al tien jaar lang zeer ver door op de wereldmarkten. Op vijf jaar tijd, van 1986 tot 1990, heeft Japan een overschot op zijn handelsbalans opgestapeld van 425 miljard dollar. Voor Duitsland is dat 353 miljard dollar. De VS daarentegen verloren een massa geld door veel meer in dan uit te voeren. Het tekort op hun handelsbalans loopt in dezelfde periode op tot 655 miljard dollar (43).
De Amerikaanse economische, politieke en militaire machine is in de periode 1984-1990 blijven draaien dankzij de enorme kapitalen die uit het buitenland aangetrokken werden. De netto toevoer van vreemde kapitalen bedroeg in die zeven jaar 912 miljard dollar. In feite hadden de VS zich niet kunnen rechthouden zonder de steun van Japans en Duits kapitaal. In diezelfde periode realiseerde Japan een netto-kapitaaluitvoer van 402 miljard dollar en was Duitsland goed voor een netto-kapitaaluitvoer van 313 miljard dollar (44).
Vroeger konden de VS jaarlijks miljarden dollar binnenrijven dankzij hun investeringen in het buitenland en hun schuldvorderingen. In de eerste vijf jaren van het decennium '80, bracht hen dat nog gemiddeld 16,4 miljard dollar op. Maar door de buitenlandse schuld van de VS en door de buitenlandse investeringen in de VS leden zij in de periode 1986-1990 een gemiddeld nettoverlies van 13,2 miljard dollar in de vorm van intresten en dividenden. In dezelfde periode stroomden ieder jaar 18,7 miljard dollar aan intresten en dividenden Japan binnen en 7 miljard dollar Duitsland binnen (45).
Het Amerikaans imperialisme is dus een militaire kolos op een steeds zwakker wordende economische sokkel. Het Japans imperialisme is de eerste financiële macht geworden en zijn controle over dat deel van de wereld dat de sterkste expansie kent, namelijk Zuidoost Azië, wordt steeds groter. Het Duitse imperialisme is de eerste uitvoermacht geworden. Duitsland heeft een nieuw uitbuitingsveld dat ongekende perspectieven biedt: Oost-Europa en de voormalige Sovjet-Unie.
De economische en politieke confrontatie tussen deze drie imperialistische centra is op de vijf continenten onvermijdelijk. Op termijn zijn ook militaire botsingen niet meer uit te sluiten. Al in 1952 zei kameraad Stalin: 'Welke garanties zijn er dat Duitsland en Japan niet opnieuw zullen rechtstaan en zullen proberen de Amerikaanse dominantie te breken om een onafhankelijk leven te leiden? Zo'n garanties bestaan niet. Maar daaruit volgt dat de onvermijdelijkheid van oorlog tussen de kapitalistische landen blijft bestaan'(46).
De VS, Japan en de Europese Gemeenschap zijn de drie belangrijkste pijlers geworden van een wereldorde die misdadig, barbaars en onmenselijk is. Ook al verschillen zij voor wat hun zwakke en sterke punten betreft en ook al volgen zij andere tactieken, toch is hun politiek van uitbuiting van de arbeiders, plundering van de Derde Wereld en overheersing van tussenliggende landen identiek. De communisten uit de hele wereld moeten hen bekampen met evenveel energie en ze mogen zich nooit laten gebruiken door de ene rivaal tegen de andere. Natuurlijk zullen de volkeren van Latijns-Amerika in eerste instantie de VS aanvallen. De volkeren van Zuidoost-Azië zijn op de eerste plaats bedreigd door het Japanse imperialisme. De volkeren van Oost-Europa en de voormalige Sovjet-Unie worden op de eerste plaats geconfronteerd met het Duitse revanchisme. Maar in België moeten wij evenzeer de Amerikaanse suprematie die tot uitdrukking komt in de NATO weigeren als de Duitse hegemonie die zich uitdrukt via de Europese Gemeenschap. Wij mogen de jonge Europese wolf niet voeden opdat hij de oude Amerikaanse wolf zou kunnen verjagen.
Hoe meer de imperialisten doordraven over de eeuwige gemeenschappelijke waarden, hoe meer slagen onder de gordel ze hun concurrenten toebrengen. De triomf van het kapitalisme in de Koude Oorlog betekent de wet van de kapitalistische jungle die weer zijn volle rechten opeist. Alle bondgenootschappen die gisteren nog onbreekbaar schenen, komen op de tocht. Duitsland, dat de trouwste bondgenoot van de Amerikanen was, lonkt naar Rusland en naar Japan. Japan heeft een stevige voet in huis in Engeland. Waar Mitterrand de standvastigheid van het Germaans-Franse huwelijk onderstreept, helt mevrouw Cresson toch over naar een bondgenootschap met de VS tegen Japan en eventueel tegen Duitsland.
De VS zijn op vele punten erg zwak maar ook Japan en Duitsland hebben diepe tegenstellingen. De Duitse hegemonie zal vroeg of laat op de oppositie botsen van de andere imperialistische landen van de Europese Gemeenschap. Als het kruitvat in Oost-Europa en in de voormalige Sovjet-Unie ontploft, zal Duitsland niet bij machte zijn de situatie te controleren. In april 1992 waren de beurswaarden in Japan ten opzicht van 1989 gedaald met 54%. De globale waarde van de aandelen bedroeg toen 1.660 miljard dollar. Wat wil zeggen dat evenveel geld in rook opgegaan is. Alleen al de verzekeringsmaatschappijen hebben hun bezittingen met 280 miljard dollar in waarde zien dalen (47). Een expert van de Bank Brussel-Lambert zegt dan ook: 'Wij kunnen in '92-'93 een wereldcrisis kennen. Het risico van een economische crisis en van een steile opgang van de werkloosheid is sinds 60 jaar nog nooit zo groot geweest'(48).

[ Inhoud ]

Nee aan het imperialisme, nee aan imperialistisch Europa

De economieën van de drie imperialistische centra zijn zo nauw met elkaar verweven, dat een paar zware ongelukken het hele systeem zeer ernstig zouden kunnen destabiliseren. Zo de Berlijnse muur in nauwelijks een paar weken gevallen is, dan kunnen de pijlers van de imperialistische wereldorde op een even korte tijd in elkaar storten. En dan is er nog een ander essentieel gegeven: door hun plunderings- en overheersingspolitiek maken de geïndustrialiseerde landen met hun 820 miljoen inwoners het leven van 4 miljard 200 miljoen andere mensen op deze planeet alsmaar onmogelijker. De Amerikaanse agressies tegen Grenada, Nicaragua, Panama en Irak gevoerd om een barbaarse orde te in stand te houden, wakkeren de haat van de werkende massa's tegen hun onderdrukkers alleen maar aan. De nieuwe agressies die de VS, met de steun van Japan en de EG, voorbereiden tegen de nationalistische krachten in Libië en tegen de guerrillero's van het Lichtend Pad in Peru, zullen de strijd van de Arabische en Latijns-Amerikaanse volkeren alleen aanmoedigen.
Of het nu in de geïndustrialiseerde of in de Derde Wereld is, de revolutionairen en de progressieven moeten met het imperialisme breken in al zijn vormen en in al zijn kleuren. Het imperialisme heeft de mensheid niets anders meer te bieden dan miserie, onderdrukking, hongersnood, vernietiging en oorlog. Bij ons kan er geen Europese weg naar het socialisme bestaan want het Europa waarmee wij te maken hebben is het Europa van het grootkapitaal, het Europa van de plundering van de Derde Wereld, het Europa van de sociale achteruitgang en de onderdrukking, het militaire Europa dat klaarstaat om de nieuwe liberale orde in het Oosten en de oude koloniale orde in het Midden-Oosten en Afrika te verdedigen. Maar hoe het Europa van de monopolies er ook uitziet, de werkers, syndicalisten, democratische krachten moeten alles in het werk stellen om hun eenheid in de strijd te verwezenlijken tegen de gemeenschappelijke vijand, de grote Europese burgerij.

[ Inhoud ]

België aan de vooravond van belangrijke klassenstrijd

In het heuglijke jaar 1990 zagen we hoe ook in ons land machtsgeile, fanatieke doodgravers opstonden. Voor de vierde keer in de geschiedenis hebben zij de eerbiedwaardige Karl Marx begraven. Bij ons was het mevrouw Anne-Marie Lizin die de begrafenisceremonie leidde, in haar boek waar Willy Brandt het voorwoord van schreef. Toch zal men niet lang moeten wachten voor men - voor de zesde keer - vaststelt dat het revolutionaire marxisme nog goed en wel leeft. Het volstaat zich niet door het anticommunisme te laten verblinden, of het nu een extreem-rechts dan wel een sociaal-democratisch stempel draagt. Het volstaat de ogen te openen voor onze wereld, waar alle economische en sociale tegenstellingen steeds scherper worden.
Het marxisme leert ons dat de kapitalistische maatschappij in wezen verdeeld is in twee onverzoenlijke sociale klassen: de kapitalistische klasse die de productiemiddelen bezit en het staatsapparaat overheerst en de arbeidersklasse die alleen haar arbeidskracht kan verkopen. De essentiële idee van Marx is dat de klassenstrijd en de klassenoorlog zich afspeelt binnen de burgerlijke maatschappij. De werkers moeten de klassenstrijd voeren tegen hun eigen kapitalisten die de Derde Wereld leegroven en ginder honderden miljoenen mensen - onze broeders in de strijd - op onmenselijk barbaarse wijze uitbuiten. De werkers moeten onaflatend de klassenstrijd voeren om de uitbuiting van de kapitalisten te beperken en om hun recht op democratische meningsuiting, onderwijs en gezondheid af te dwingen. In deze permanente strijd moeten de werkers zich voorbereiden op de uiteindelijke omverwerping van het systeem dat gebaseerd is op de uitbuiting van de mens door de mens en op de dictatuur van het kapitaal. De klassenstrijd tussen de meerderheid van de werkers en de minderheid van grote kapitalisten wil de dictatuur van de burgerij vernietigen en de revolutionaire macht van de arbeiders en de werkers vestigen. Er is geen andere weg om te ontsnappen uit de helse cirkel van uitbuiting, miserie, fascisme en oorlog. De contrarevolutie in Oost-Europa bevestigt deze ideeën. Bevrijd van een socialisme dat al 35 jaar lang door het revisionisme wordt ondermijnd, leren deze landen vandaag alle onverzoenlijke tegenstellingen van het kapitalisme kennen.

[ Inhoud ]

De terugkeer van de oude verraders Bernstein en De Man

Het herstel van een wild kapitalisme viel samen met de heropstanding van het antimarxisme van het fascistische type, zowel in Oost-Europa als in het Westen. Dit antimarxisme van het fascistische type vond een voedingsbodem in het antimarxisme van sociaal-democratisch type dat eraan vooraf ging.
In België is het mevrouw Anne-Marie Lizin die zich in de antimarxistische strijd gooide voor de openlijke verdediging van het kapitalisme. Precies om haar op het spoor van het Duitse imperialisme te zetten, schreef Willy Brandt het voorwoord van haar boek. 'Met heel ons hart verheugden wij ons op de vreedzame revoluties van 1989', zegt hij in essentie. Mevrouw Lizin kan ons dan de zin van de revolutie van 1989 beginnen uitleggen. Verbazingwekkend begint ze haar uiteenzetting over de nieuwe ideeën van de sociaal-democratie als volgt: 'Alles werd al gezegd en goed gezegd in 1889. Bernstein stelde toen: het marxisme biedt geen adequate analyse van de maatschappij, de hoop op de ineenstorting van het kapitalisme is een illusie' (49). Dan steekt ze de loftrompet over Henri De Man, voorzitter van de vroegere socialistische partij, die in 1935 'een techniek voor coëxistentie met het kapitaal' bedacht (50). Dat Henri De Man als voorzitter van de socialistische partij een aanhanger werd van Hitlers fascisme komt niets wijzigen aan de ideeën van de sociaal-democratie. Lizin gaat verder: 'De Socialistische Internationale, heropgericht in 1951, bevestigde ondubbelzinnig het afzweren van het marxisme' (51). En tot slot vat Lizin onomwonden de geschiedenis van de sociaal-democratie als volgt samen: 'een eeuw coëxistentie met het kapitalisme' (52). Om precies te zijn had ze kunnen zeggen: een eeuw coëxistentie met het kolonialisme, met de oorlogsstokers, met de ergste uitbuiters.

[ Inhoud ]

De 'democratische' partijen tegen de werkers

Op het Congres van Doornik legt Spitaels op een andere manier uit hoe de socialistische partij openlijk de klassenstrijd van de werkers en de uitgebuitenen tegen het grootkapitaal heeft afgezworen. 'Ja wij zijn inter-klassisten', zo roept hij uit. Zo geeft hij toe dat aan het hoofd van de PS mensen zitten die de klassebelangen van de burgerij verdedigen. Zo geeft hij toe dat binnen de PS de werkers ondergeschikt zijn en vastgeketend aan de klasse van de grote kapitalisten. Wanneer de sociaal-democratie het einde van het marxisme en van de klassenstrijd aankondigt, neemt ze geenszins een neutraal of onpartijdig standpunt in dat boven het strijdperk zweeft. Nee, de leiding van de socialistische partijen helpt de burgerij actief en heel handig in diens permanente klassenstrijd tegen de werkers. De multinationals steken al zo'n twintig jaar hun tentakels uit naar heel de wereld en onder het gewicht van een verdubbelde uitbuiting is heel de kapitalistische wereld in crisis geraakt. Om zich staande te houden, voeren de verschillende multinationals een ware klassenoorlog tegen de onderdrukte volkeren van de Derde Wereld en tegen de werkers bij ons. De oprichting van een Europa van het grootkapitaal vormt het strategisch plan voor deze klassenoorlog tegen de Derde Wereld en tegen de werkers. In heel Europa volgen de liberale, christen-democratische, sociaal-democratische en nationalistische partijen een bijna identieke politiek, gericht op de versterking van het grootkapitaal en de opbouw van het Europa van de monopolies. Sinds twintig jaar legt elk begrotingsjaar de werkers en de sociaal verzekerden nieuwe offers op. De werkers worden stap voor stap armer door afdankingen, loonbeperkingen of zelfs verlagingen, afbraak van de sociale zekerheid, verhoging van de belastingen. De werkers worden extra-uitgebuit door de herstructureringen, verhoging van het arbeidsritme, invoering van de flexibiliteit.
Van jaar tot jaar leggen de sociaal-democratische, christen-democratische, liberale en nationalistische leidingen nieuwe offers op met behulp van demagogische publiciteitsslogans als 'de mensen willen gezond verstand' of 'iemand moet zijn nek uitsteken'. Elke nieuwe aanval tegen de werkers wordt gerechtvaardigd met 'het einde van de tunnel' die in zicht zou zijn. Maar na twee decennia van offers is niets opgelost, integendeel. Naarmate het grootkapitaal zijn greep op de wereld verstevigt, spreekt men meer en meer over werkloosheid, hongersnood, verwoestingen, miserie, recessie, oorlog.

[ Inhoud ]

Van anticommunisme tot fascisme

De afkeer van de werkers voor de burgerlijke, zogenaamd 'democratische' partijen is normaal en gerechtvaardigd.
Maar die afkeer vond zijn uitdrukking in een steun voor de fascistische partijen. Het zijn de zogezegd democratische partijen die de werkers in de armen van de fascisten hebben geduwd. Eerst door hun onophoudelijke anticommunistische campagnes. Om de herovering van Oost-Europa en de Sovjet-Unie door het wilde kapitalisme te rechtvaardigen stelden alle democratische partijen het socialisme en het communisme voor als een gevaarlijke en zelfs misdadige utopie. Mevrouw Lizin zegt niets anders dan de fascisten wanneer zij stelt dat het communisme 'één van de gevaarlijkste en misdadigste illusie is geweest van deze eeuw' (53). Dan doordat de sociaal-democratie al jaren dezelfde woorden herkauwt: er is geen alternatief voor de burgerlijke politiek, het is absurd de overheersing van het kapitaal in vraag te stellen. En nadat ze al die tijd alle mogelijke variaties te horen kregen op het thema van 'het gezond verstand', 'de echte waarden van de verbeelding, het initiatief, de solidariteit en de wilskracht', nadat ze hun levensomstandigheden achteruit zagen gaan, zochten een aantal werkers heil bij radicale oplossingen in de enige richting die men mogelijk achtte: het anticommunisme en de rechtse politiek. De sociaal-democratie beweert dat de versterking van het grootkapitaal de enige begaanbare weg is. Men moet er zich dan niet over verwonderen dat wanhopige mensen sneller en radicaler deze weg willen opgaan. Zo opent de rechtse sociaal-democratie de weg naar het fascisme. Deze vertegenwoordigt niet een andere sociale klasse: net als de sociaal-democratie is zij aanhanger van de versterking van het grootkapitaal en de vestiging van een Europese supermacht. Maar in een situatie van veralgemeende crisis wil het fascisme de kapitalistische oplossingen op een radicalere manier opleggen door beroep te doen op extralegale terreur en door de organisaties die de werkers verdedigen te breken, namelijk de communistische partij en de vakbonden. Zoals de sociaal-democratie nooit ophield te beweren dat men niets kan ondernemen tegen het grootkapitaal, zo trekt het fascisme nu profijt uit de verwarring en de wanhoop van de mensen om een razende haat op te wekken tegen het zwakste gedeelte van de werkers en tegen diegenen die hen durven verdedigen. Het fascisme, dat is de haat, het geweld en de terreur tegen de zwaksten, tegen diegenen die het meest onderdrukt worden en tegen links.

[ Inhoud ]

Wat de fascisten willen

Wat is vandaag het fascistisch programma waar 479.917 Belgen voor hebben gestemd? Er zijn drie belangrijke assen. Ten eerste: de verdedigingsorganisaties van de werkers breken. Ten tweede: de Europese monopolies helpen bij het instellen van de wereldoverheersing. Ten derde: zich voorbereiden op terreur en oorlog.
Punt één: de fascistische organisaties zijn voor alles anticommunistische en antisyndikale strijdorganisaties. Altijd al was het doel van de fascisten alle socialistische landen te vernietigen, te beginnen bij de Sovjet-Unie. Hun doel is ook de echte communistische partijen aan te vallen, te vervolgen en te verbieden. Dan kondigt het Vlaams Blok aan dat het 'een eind wil stellen aan de syndicale dictatuur in België', dat wil zeggen elk strijdsyndikalisme onderdrukken.
Punt twee: de fascisten zijn voorstanders van een veel grotere overdracht van fondsen aan de monopolies om een sterk Europa te maken dat opgebouwd is rond de Duitse munt, een sterk Europees leger moet een protectoraat vestigen over Oost-Europa, de Balkan en het Midden-Oosten.
Punt drie: de fascisten bereiden zich voor om deze doelstellingen van het grootkapitaal met terreur en oorlog te verwezenlijken.
Het racisme bereidt de geesten voor op terreur. Door de mensen op te hitsen tot bestiale haat tegen migranten, bereidt het Vlaams Blok zijn aanhangers psychologisch voor op moord. De terreur die eerst tegen migranten gericht is, zal zich daarna tegen alle linksen richten. Als wij niet man per man, dag na dag tegen het racisme vechten, dan maken wij ons medeplichtig aan de voorbereiding op het terrorisme die zich voor onze ogen afspeelt. De campagne Objectief 497.917 is ook essentieel voor het werk onder de jeugd, onder de intellectuelen, in de vakbond en op de werkvloer.
Ook het nationalisme stoomt de geesten klaar voor terreur. Al klaagt de leider van het Vlaams Blok de 'Waalse parasiet op Vlaamse bodem, de Waalse parasiet op Vlaamse arbeid' aan (54), geven zowel het Vlaams als het Waals separatisme hun volle steun aan het Kroatisch separatisme. De burgeroorlog in Joegoslavië toont waartoe de fascisten in staat zijn - ook in België - in geval een scherpe crisis uitbreekt.
Het racisme tegen de massa's van de Derde Wereld maakt de geesten klaar voor oorlog, voor het uitsturen van een Europees leger om de controle over de Balkan en over het Midden-Oosten te verzekeren.

[ Inhoud ]

De les van 24 november werd niet begrepen

479.917 Belgen hebben dus gestemd voor dit programma, opgesteld door oud-SS'ers en collaborateurs die opscheppen dat ze onder hun ereleden oud-kommandant van de nazi-militie Dinaso, Jef François, tellen.
Heeft men de les begrepen? Zijn de socialistische partijen bereid radicaal te breken met een politiek die de arbeiders deed betalen voor de constante verrijking van de rijken? Neen, integendeel. De sociaal-democratische leiding herhaalt zijn refrein: we moeten realistisch zijn, er is geen alternatief, we moeten het grootkapitaal nieuw leven inblazen om het competitief te maken. 'We moeten de moed hebben onpopulaire maatregelen te treffen', verklaarde Vandenbroucke (55). Die moed hebben ze al twintig jaar: het is de moed die de weg opende voor de fascisten.
Die lui beweren dat ze de democratie vertegenwoordigen tegenover het fascisme. Welke democratie? Hun nieuw regeringsprogramma vertrekt van een centrale gedachte: om de Belgische frank met de Duitse mark verbonden te houden, moeten de akkoorden van Maastricht toegepast worden en moet er in 4 jaar tijd 240 miljard bespaard worden op de begroting.
Welnu, deze akkoorden van Maastricht zijn een dictaat van de Duitse centrale bank en van het Duitse patronaat. De akkoorden van Maastricht zijn de verschrikkelijke bekentenis dat het grootkapitaal wel degelijk zijn dictatuur aan de werkers en aan de maatschappij oplegt. De rol van de sociaal-democratische en christen-democratische leiders bestaat erin de bevelen van het grootkapitaal en voornamelijk van het Duitse grootkapitaal over te brengen. De bankiers en industriëlen nemen de fundamentele beslissingen over ons leven, zonder in het minst rekening te houden met de mening van diegenen die er alle gevolgen van zullen dragen. De burgerlijke democratie is een bedrieglijke grap. Als het nodig is, aarzelt de burgerij nooit deze nepdemocratie te vervangen door een openlijke dictatuur tegen de werkers. 'Het Westen wordt geconfronteerd met de opkomst van een reeks dictaturen, maar het moet een onderscheid kunnen maken tussen de goeie en de slechte', schreef de gepensioneerde Amerikaanse generaal William Odom onlangs (56). In de VS zien we trouwens hoe de fascistische krachten omzeggens een organische plaats hebben in de burgerlijke democratie. Generaal Singlaub, getrouwe van Reagan, werd in de jaren '80 een van de belangrijkste leiders van de World Anti-Communist League die de meeste fascistische organisaties van de wereld groepeert. De Liga werd ten volle ingezet door de Amerikaanse regering voor clandestiene operaties tegen het sandinistische Nicaragua, operaties die door het Congres waren verboden.
Als gevolg van het dictaat van Maastricht zullen de werkers dit jaar opnieuw 25 miljard verliezen op het vlak van de sociale zekerheid. Vele werkers zullen een bijkomende bijdrage van 1% moeten betalen. De werklozen en de zieken zullen opnieuw zwaar getroffen worden. Wil men op die manier de zwakken ertoe aanzetten de nog zwakkeren aan te vallen, de Untermenschen, de rechtelozen, de migranten? Willen de sociaal-democraten koren op de fascistische molen blijven gooien?
Het regeringsprogramma zegt overigens: 'De regering zal op een besliste maar menselijke manier antwoorden op de problemen van de migratie' (56). Deze formulering stemt woord voor woord overeen met de termen van het Vlaams Blok. Men verklaart dat het probleem ligt bij de migranten en niet bij het racisme en het fascisme, men beweert dat het probleem ligt bij de migranten en niet bij de afwezigheid van gelijke rechten voor de migranten. 'Het probleem van de illegalen is een wonde. Een wonde die energiek moet worden aangepakt', zegt Tobback, minister van Binnenlandse Zaken, de woorden van de fascisten herhalend die vinden dat de migranten een wonde zijn in onze maatschappij (57).
Het regeringsprogramma bevestigt vervolgens de bedoeling van de regering om 'de ontwikkeling verder te zetten van de federale staatsstructuur' (58). Voor de verkiezingen schreef Spitaels: 'Een Waal die Wallonië wil verdedigen, stemt voor de PS' (59). Na de verkiezingen verklaarden Dehousse en Happart: 'Het Waalse volk heeft het recht een autonome natie te vormen' (60). Deze stellingen, die een echte Franse vertaling vormen van de stellingen van het Vlaams Blok, blijven voedsel geven aan het nationalisme van het fascistische type.
Bekijken we dan het hoofdstuk van het Europees expansionisme en militarisme. Spitaels zegt: 'Europa laat ons toe mee te tellen als wereldmacht' (61). Coëme zegt aan het Waalse patronaat: 'Het leger zal in de toekomst in staat moeten zijn troepen naar het buitenland te verplaatsen om de vitale Belgische en Europese belangen te vrijwaren' (62). Vervolgens, om ons een idee te geven van de toekomstige oorlogen, citeert Coëme de problemen van Afrika, de Golf, Irak, de zone die strekt van Mauritanië tot Pakistan, van Joegoslavië tot de Sovjet-Unie. En hij besluit dat 'een politiek van nationale defensie voorbijgestreefd is' (63). Aan al die verklaringen hoeft het Vlaams Blok geen jota te veranderen.

[ Inhoud ]

Het realisme van het kapitaal, het realisme van de arbeid

Al wat voorafgaat toont duidelijk aan dat de huidige regering het afschuwelijk monster dat het fascisme is, zal blijven voeden. Zullen de fascistische partijen een verdere doorbraak kennen? Veel zal afhangen van de syndicale verantwoordelijken. We weten dat één van de belangrijkste doelstellingen van uiterst-rechts erin bestaat het strijdsyndicalisme uit te schakelen. We hebben het sinds jaren kunnen vaststellen in talrijke bedrijven: door te capituleren voor de aanvallen van het patronaat en de regering, door de strijdwil van de werkers te breken door middel van ondemocratische manoeuvres, door linkse delegees te sanctioneren, veroorzaken de rechtse vakbondsleiders afkeerreacties binnen de syndicale beweging. En het antisyndicalisme dat hierdoor is ontstaan, heeft tientallen duizenden arbeiders in de armen van de fascisten geduwd. Als de vakbondsleidingen al was het maar de indruk wekken medeplichtig te zijn aan de regering, als ze de werkers demobiliseren, als ze het democratisch debat over een radicaal links alternatief afwijzen, zullen de gevolgen zeer ernstig zijn.
Zo zei Roger Pithon, de voorzitter van de ACOD die in het verleden bepaalde linkse standpunten innam, onlangs: 'Wij denken niet dat het echt mogelijk was het beter te doen', we moeten ophouden met 'altijd die kritieken' tegen de PS en met die beschuldigingen van 'compromissen' (64). De werkers demobiliseren en capituleren voor de socialistische partijen en de regering kan de syndicale beweging ernstig schaden. Spitaels verklaarde onlangs: 'De stakingsreputatie van de Waalse werkers is weggegomd' (64). Het lijkt erop dat de PS-leiding de werkers wil verbieden te reageren tegen de nieuwe aanvallen. Als ze willen verhinderen dat de kanker van het antisyndicalisme en het fascisme zich verder verspreidt onder de werkers, moeten de vakbondsleidingen radicaal afstand nemen van zulke standpunten en van de regeringsmaatregelen.
De wiegeliedjes op het thema van het 'realisme', de gemakkelijke weg, de lafheid, de capitulatie, leiden tot nergens, tenzij tot de ontmoediging en de vlucht in het fascistisch radicalisme. Wat hebben de syndicale leiders gewonnen door zich sinds tientallen jaren 'realistisch' op te stellen? Hun enige winst is dat de fascistische stellingen, die twintig jaar geleden uitgespuwd en verafschuwd werden, nu overkomen als een realistisch programma in de ogen van sommige werkers. Door zich realistisch en laf op te stellen, bereikt men alleen dat het meest gruwelijke en barbaarse programma van de burgerij 'realistisch' wordt.
Ieder moet inderdaad zijn eigen realisme kiezen en in feite zijn er slechts twee realistische posities. Er is het realisme van het grootkapitaal en er is het realisme van de arbeiders- en werkersklasse. Het realisme van het kapitaal betekent toenemende uitbuiting, onophoudelijke verarming, stijgende criminaliteit, fascisme en oorlog. Het realisme van het kapitaal dat is de massamoord op 150.000 mensen in de Golfoorlog, en dichter bij ons, de 10.000 doden van de burgeroorlog in Kroatië waar sommigen van onze fascisten al deelnemen aan de moordpartijen. Zullen de werkers de weg volgen van het realisme dat ertoe leidt mekaar uit te moorden enkel en alleen voor het profijt van de kapitalisten? Kroatië en Bosnië staan al aan onze deur.
Het realisme van de arbeidersklasse betekent het besef dat we elke dag moeten vechten en mobiliseren, dat we door de macht van ons getal radicale maatregelen moeten afdwingen, die het kapitaal en de rijken treffen, het besef dat we een sociale revolutie moeten voeren om een einde te stellen aan de uitbuiting, de onderdrukking en de oorlog en om een socialistische maatschappij op te bouwen. Het realisme van de arbeidersklasse betekent zich niet te laten uitdagen om onze broers onder de werkersklasse af te slachten, maar alle volkskrachten te verenigen om onze slagen te richten tegen het grootkapitaal, de gemeenschappelijke vijand van heel de onderdrukte en uitgebuite mensheid.

[ Inhoud ]

Een ware dans van honderden miljarden

Honderdduizenden Belgen zijn in de greep van de angst en de wanhoop. De mensen hebben er de buik van vol altijd maar te zien hoe dezelfde ezels dezelfde onzin blijven uitkramen over het federalisme en over Europa, over de inleveringen en de solidariteitsbelastingen, over de budgettaire gestrengheid en andere moedige beslissingen. Hoe langer de inleveringen duren, des te langer wordt de tunnel. Het is nogal duidelijk dat wij bedrogen, gerold en uitgemolken worden. De vraag is door wie? Door de drie Marokkanen om de hoek? Dat is de ware proporties van de plundering en de diefstal uit het oog verliezen: de werkers hebben honderden miljarden moeten inleveren. En die honderden miljarden zijn zeker niet in de zakken verdwenen van die arme kerel die in uw wijk woont. Integendeel, de Marokkaan en de Turk zijn evenzeer als u getroffen door de inleveringen. Neen, die honderden miljarden zijn verdwenen in de kluizen die in de rijke wijken te vinden zijn waar u nooit een voet zet.
Om het portret te schetsen van de echte dieven en criminelen, moeten we praten over cijfers. 7.000 miljard. 1.400 miljard. 800 miljard. 700 miljard. Zegt u dat iets? 't Is waar, 10.000 frank kindergeld voor een Marokkaan spreekt bij sommigen meer tot de verbeelding.

Laten we beginnen met de 7.000 miljard Belgische frank.
Dat is de waarde van alles wat in één jaar tijd in België geproduceerd wordt. 7.000 miljard, dat is het fortuin dat één procent van de Belgen bezit. Eén procent van de bevolking bezit één kwart van alle fortuinen in België. Dat zijn de 40.000 gezinnen die ons echt veroveren, hier binnenvallen en van ons profiteren, dat is het één procent van de bevolking dat met de vinger moet gewezen worden in plaats van dat andere procent gezinnen van Marokkanen en Turken. De Marokkanen en de Turken maken slechts 2,2% uit van de in België levende bevolking. Minder dan één procent van de gezinnen. Ze horen tot de minst fortuinlijken van dit land. Als het Vlaams Blok krijst 'Eigen volk eerst', wil dat zeggen 'Rijk volk eerst'. Het Vlaams Blok verdedigt zo het ene procent van superrijken dat een fortuin bezit van 7.000 miljard.

Ons tweede cijfer is dat van 1.400 miljard .
Dat zijn de inkomens uit eigendom: aandelen, beleggingen, onroerende goederen. Van 1980 tot 1991 zijn de inkomens uit eigendom gestegen met 143%: van 580 naar 1.400 miljard frank. De inkomens uit eigendom bedragen 40% van alle inkomens uit arbeid. De inkomens uit eigendom zijn gestegen met 143%, deze uit arbeid met slechts 63% (65). Wilt u weten waar de inleveringen van de laatste 11 jaar gebleven zijn? Zoek niet bij de migranten of de Walen. Zij die aandelen, dikke rekeningen en talloze immobiliën bezitten zagen hun inkomens op 11 jaar tijd stijgen met 830 miljard.

Het derde cijfer is dat van 800 miljard .
800 miljard, dat zijn de winsten van de bedrijven in 1991. De 240 miljard van 1980 hebben in elf jaar tijd een sprong gemaakt en bereikten 800 miljard, bovenop de 560 miljard. Een sprong van 50 miljard per jaar, met de liberalen evenzeer als met de socialisten in de regering. In het Bruto Nationaal Product is het aandeel van de lonen gedaald met 7,6% in elf jaar, de winsten zijn gestegen met 5%. Tweederde van de vrucht van uw loonoffers is gewoon in de zak van de patroons verdwenen. Hebt u haatgevoelens wegens het onrecht dat men u aandeed en zoekt u de schuldigen? Laat oude nazi's u dan niet opzetten tegen de migranten, die ontzaglijke bedragen aan werkloosheidsvergoedingen op zak zouden steken. In 1990 hebben de Turken en de Marokkanen 5,6 miljard dopgeld getrokken op een totaal van 200 miljard. De Turken en de Marokkanen hebben zoals iedereen bijdragen betaald om recht te hebben op die uitkeringen. Bovendien zijn de uitkeringen die zij trekken gedaald, zoals die van iedereen, omdat de staat zijn subsidies heeft verminderd. Van 290 miljard in 1983 tot 170 miljard in 1991: 120 miljard gestolen uit de zak van de werkers.
120 miljard gestolen door de staat, 560 miljard bijkomende winsten opgestreken door de patroons, dat zijn de grote onrechtvaardigheden en niet de 5 miljard werkloosheidsvergoedingen waarop de Turken en de Marokkanen overigens tenvolle recht hebben.

Een laatste cijfer: 700 miljard .
720 miljard om precies te zijn. Dat is het bedrag dat de staat in 1991 aan intresten heeft gestort aan zijn geldschieters. 700 miljard intresten vertegenwoordigen een enorme som, die overeenkomt met 10% van de vruchten van de jaarlijkse arbeid in België. De 8.500 miljard schulden die België heeft opgestapeld, hebben vooral gediend om het patronaat te ondersteunen. Die schuldenberg bezorgt tegelijk een verzekerd inkomen voor de banken die 65% binnenhalen van het totaal aan intresten dat de staat betaalt, namelijk 460 miljard van de 700 miljard intresten betaald op de staatsschuld. Omdat de banken het grootste deel van de 8.500 miljard schuldbrieven van de staat in handen hebben, is de kapitalistische staat de gijzelaar van de banken. De staatsmachine hangt af van de banken en gehoorzaamt aan de banken. Deze staat gehoorzaamt geenszins aan de democratische wil die zich zogenaamd kan uiten in drogverkiezingen.

[ Inhoud ]

De rijken doen betalen, dat is mogelijk

Vermits we de schuldigen kennen van de loonafbraak en de sociale afbraak, weten we ook waar we de oplossingen moeten zoeken. Kan iemand die normaal bij zijn verstand is echt geloven dat wij uit de tunnel zullen geraken door een hysterisch klimaat van haat te scheppen tegen de 2,2% van de bevolking die van Marokkaanse en Turkse afkomst is - 2,2%, vrouwen, kinderen en ouderen inbegrepen? Als onze Belgische nazi's zullen beginnen Arabieren en Turken te vermoorden, zoals hun Duitse collega's al begonnen zijn, denkt u dan echt dat we dichter bij een oplossing komen voor het kapitalistisch onrecht? Dient de bestiale, debiele, irrationele haat die rechts zaait tegen de migranten, niet precies om de ogen van de ware schuldigen af te wenden? Is deze haat tegen de werkers van buitenlandse afkomst niet bestemd om de grote diefstallen en verduisteringen te verbergen: die 7.000 miljard, die 1.400 miljard, die 700 miljard en die 800 miljard?
Eerst de 7.000 miljard, het fortuin van de één procent superrijken. In deze periode van crisis zou het rechtvaardig zijn al deze roerende en onroerende bezittingen op naam te registreren en een solidariteitsbelasting van 1% te heffen op alle fortuinen boven de 20 miljoen. Deze maatregel zou 40 miljard opbrengen.
Dan de 1.400 miljard, de inkomens uit eigendom. Deze inkomens die de renteniers innen zonder een vinger uit te steken, moeten op dezelfde manier belast worden als de lonen die anderen verdienen door zich in het zweet te werken. De roerende inkomens moeten opnieuw geglobaliseerd worden. Deze maatregel zou 100 miljard opbrengen.
Vervolgens de 800 miljard bedrijfswinsten. In 1980 betaalden de niet-financiële ondernemingen een belasting van 40%. Dat is nu nog maar 18%. Het tarief van 1980 moet hersteld worden. Dat zou 130 miljard opbrengen.
Tenslotte de 700 miljard intresten op de staatsschuld. Een verlaging met 2% van de intrest op de schulden op lange termijn die de staat bij de banken heeft uitstaan zou 60 miljard opbrengen.
Nog een woordje over de fiscale fraude. Die wordt geschat op 150 miljard frank. Een jongere van Marokkaanse oorsprong die een paar duizend frank steelt, kan op een vliegtuig naar een land gezet worden waar hij nog nooit is geweest. Sommige jongeren van migrantenoorsprong die werkloos zijn, geen aangepaste vorming hebben, en geen toekomstperspectief, vervallen in de kleine misdaad net zoals dat het geval is met de Belgen die in dezelfde omstandigheden leven. De fascisten profiteren daarvan om een campagne te voeren voor een draconische repressie van de criminaliteit. Hun doel is het aantal politieagenten en rijkswachters omhoog te krikken en de bewapening van de politiediensten te perfectioneren tegen de migranten maar ook en vooral tegen de antikapitalistische sociale en syndicale bewegingen. Maar de grote criminaliteit heeft niets met kleine diefstallen te maken en zelfs niet met hold-ups waarbij maximaal een paar tientallen miljoenen gestolen worden. De grote criminaliteit, de grote diefstallen worden gepleegd door de hogere kringen van deze maatschappij. De 150 miljard fiscale fraude geeft daar een ideetje van. De bourgeoisie die klaar staat de kleine criminaliteit op brutale en gewelddadige wijze te vervolgen, weigert te raken aan de grote criminelen van de high society. Het geld van de grote criminaliteit passeert op een of andere wijze via de banken. Die moeten genationaliseerd worden. Het bankgeheim moet opgeheven worden en de fiscale administratie moet toegang hebben tot alle rekeningen en bankverrichtingen.

[ Inhoud ]

Meer moed, meer militantisme

Catastrofes en burgeroorlogen in het Oosten, Duitse hegemonie in Europa, economische oorlogen tussen de Verenigde Staten, Japan en de Europese Gemeenschap, opkomst van het fascisme, onhoudbare situatie voor drie miljard mensen in de Derde Wereld. Heel Europa staat een nieuwe periode van instabiliteit en ernstige sociale en nationale conflicten te wachten. Alleen de echte communisten zijn politiek en moreel gewapend om de komende strijd aan te gaan, trouw aan de arbeiders, de werkers en de onderdrukte volkeren van de Derde Wereld. Vorig jaar hebben wij gezegd dat het noodzakelijk en mogelijk is de rangen van onze partij met 25% te doen aangroeien. Sommige afdelingen zijn daar ruim in geslaagd, en we mogen hier speciaal onze jongeren van Rode Jeugd vermelden. Anderen zullen het streefcijfer van de 25% dit jaar bereiken. Eenheid per eenheid zullen we nauwkeurig ons objectief bepalen. Een paar weken geleden zaten we aan een record aantal abonnementen op Solidair: nooit in de 24 jaar van ons bestaan, hadden we er zoveel. Dat toont hoeveel belangstelling de progressieven hebben voor een goed gedocumenteerde analyse die gebaseerd is op de marxistische wetenschap. Dit vormt tevens een aanmoediging om nog intenser onder de massa's te militeren. Steeds meer linksen zien in dat alleen de communisten de kwalen en de misdaden van het kapitalisme en het imperialisme genadeloos analyseren en dat alleen de communisten de moed van hun linkse ideeën hebben. Gebrek aan politieke moed is een bron van revisionisme en ontaarding, ook bij ons. Toen de golf van anticommunisme ons in 1989 overspoelde, hebben diegenen die hun moed betoonden successen behaald terwijl diegenen die terugdeinsden niets bereikten. Tegenover de aanvallen van het patronaat en de regering, tegenover de waanzin van het racisme en het fascisme moeten wij allemaal blijk geven van moed, vastberadenheid, initiatief en strijdgeest.

Leve de socialistische revolutie!
Leve het marxisme-leninisme!
Leve de internationale communistische beweging!
Leve de Partij van de Arbeid!

Noten

(1) Kamer Volksvertegenwoordigers, Compte rendu analytique, vrijdag 9 februari 1990.
(2) UNO: Economic bulletin for Europe vol 43, 1991: The ECE economies in the 1991, p. 25.
(3) International Herald Tribune, 6 april 1992, p. 9.
(4) Le Monde Diplomatique, maart 92: La Russie, une société pauvre dans un pays pauvre, Amnon Kapeliouk.
(5) NRC-Handelsblad, 30 maart 1992: Het Westen kijkt toe hoe het Oosten wegzinkt.
(6) Ibidem.
(7) Le Soir, 31 maart 92: Vague de licenciements.
(8) Le Monde Diplomatique, maart 92: La Russie, une société pauvre dans un pays pauvre, Amnon Kapeliouk.
(9) Ibidem.
(10) Ibidem.
(11) IHT, 16 jan 92: Germany on aiding ex-soviets.
(12) International Herald Tribune, 6 april, 1992, p. 9.
(13) Le Monde Diplomatique, maart 92: La Russie, une société pauvre dans un pays pauvre, Amnon Kapeliouk.
(14) Le Figaro, 20 maart 92: Le rideau de fer américain; NRC-Handelsblad, 5 maart 92: Op een kier.
(15) Jacques Attali, AFP dépêche 030021, 3 april 92.
(16) Navo-koerier, n° 6-dec. 1991, p. 4.
(17) La Libre Belgique, 21 dec. 1991: La lettre d'Eltsine sur l'adhésion à l'Otan..
(18) Navo-koerier, n° 6, dec. 1991, p. 4.
(19) Wörner: Discours aux Grandes Conférences Catholiques Palais des Congrès Bruxelles, 27 januari 1992, Press service Otan; Navo-koerier, n° 6, dec. 1991, p. 5.
(20) Morgan Guaranty Trust Company World financial markets sept-oct 1991, 8 okt., p. 4.
(21) Morgan Guaranty Trust Company World financial markets sept-okt 1991, 8 okt, p. 13
(22) Le Monde Diplomatique, Manière de voir n_ 12, mei 1991, p. 48.
(23) Economist 15 feb, 1992, p. 26.
(24) The Wall Street Journal, feb 7-8, 1992, p. 10.
(25) International Herald Tribune, 18 maart, 1992, p. 6.
(26) Le Monde 23 jan 92, p. 18.
(27) Le Monde, 1 april 92, p. 4.
(28) Le Monde 29-30 maart 1992, p. 24.
(29) International Herald Tribune, 28-29 maart 1992, p. 7.
(30) Le Figaro, 20/03/1992: Le défi ukrainien.
(31) Le Monde Diplomatique: De l'Allemagne comme puissance militaire; Laurent Carroué; Le Monde Diplomatique; Manière de voir n° 12, mei 1991, p. 60.
(32) CIA J. Dougherty Rochester Institut of Technology; IHT, 8 juni 1991;
(33) USIS Embassy of the USA, Brussels, 15 jan, 1992 p. 1-2.
(34) Paix, Bull. des Rencontres pour la Paix, avril 92, p. 4-5.
(35) International Herald Tribune, 25 april 92, p. 13.
(36) Le Monde diplomatique, februari 92, p. 10.
(37) AFP,dec. 1991; 101541 13 jan 92.
(38) The Economist, 18 jan 92, p. 72.
(39) AFP 150814 16 jan 92.
(40) AFP 070912 7 febr. 92.
(41) Le Monde, 23 april 1991, p. 25-26: Etats-Unis, le modèle qui chancèle.
(42) World economic survey 1991, United Nations, New York, 1991, p. 226.
(43) Ibidem.
(44) Ibidem, p. 229-230.
(45) Ibidem.
(46) Staline: Problèmes économiques du socialisme en URSS, chap. 6, Moscou, 1952.
(47) Far Eastern Economic Review, 27 feb 92 p. 53; Courrier international nr. 76, p. 10-11.
(48) L'Echo, 11 okt. 1991: Grand risque de crise, Roland Leuschel.
(49) Anne-Marie Lizin: Demain, la Social-démocratie, éd. Labor, 1990, p. 54.
(50) Id., p. 65.
(51) Id., p. 55.
(52) Id., p. 64.
(53) Id., p. 59.
(54) Dillen: Vlaams Blok, n° 3, 1991, p. 3.
(55) De Morgen, 15 april 1992: SP bouwt 1 mei-kampagne.
(56) Projet d'accord, p. 10.
(57) Kamer Volksvertegenwoordigers, Compte-rendu analytique, 22 april 92, p. 14.
(58) Id, p. 1.
(59) La Wallonie, 23-24 november 91, p. 24.
(60) Le Soir, 14 jan. 92, p. 3.
(61) L'Echo, 8 juni 1991.
(62) Le Journal et Indépendance, 19 april 91.
(63) La Libre Belgique, 28 aug. 91; De Morgen, 24 april 1991: Coëme zweert.
(64) A la Région wallonne, le 22 janvier 1992; Solidaire n° 6, 1992, p. 3.
(65) Rapport Nationale Bank, 1991, tabel VI.

Boven